KARÂFÎ’NİN MAKÂSID GÖRÜŞLERİNİN DAYANDIĞI TEMELLER

Authors : Nureddin TORTOP, Zeki YAKA

Pages : 102-118

View : 18 | Download : 1

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Şerî nasların arka planda korumayı ve gerçekleştirmeyi amaçladığı makâsıd konusu İmamu’l-Harameyn el-Cüveynî insert ignore into journalissuearticles values(ö. 478/1085); ve İmam Gazâlî insert ignore into journalissuearticles values(ö. 505/1111); tarafından dillendirilmeye başlamıştır. İzz b. Abdisselam ile daha detaylı bir hal almış, Karâfî ile de daha düzenli ve kavranabilir bir seviyeye getirilmiştir. Karâfî’nin makâsıd düşüncesi incelendiğinde, küllî kaidelere riayet etmesi son derece önemlidir. O, küllî kaideleri makâsıd odaklı olarak ele almıştır. Çalışmamız Karâfî’nin makâsıda dair görüşlerinin yanısıra ona göre genel kural ve küllî kaidelerin makâsıd düşüncesindeki yerini belirlemeyi, makâsıdın kısımları olan zarûriler, hâcîler ve tahsînîlerin hangilerinde maslahatın delil olarak kullanılabileceğine dair Karâfî’nin açıklamalarını tahlil etmeyi, maslahat-mefsedet çatışması durumunda nasıl hareket edileceğini araştırmayı ve makâsıd vesâil arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaç edinmektedir. Yine mürsel maslahatların makâsıd delilleri arasındaki yerini açıklamaya çalışmak ve ilk defa Karâfî’nin öne sürdüğü el-maslahatü’l-ulyâ/yüksek teorisinin maslahata etkisini izaha çalışmak bu çalışmanın amaçları arasındadır.
Keywords : Maslahat, Mefsedet, Makâsıd, Karâfî, el Furûk, Vesâil