Teorinin Pratiğe Yansımış Hâli: Hz. Muhammed’in Örnekliği

Authors : Ahmet Emin Seyhan

Pages : 136-160

Doi:10.59149/sduifd.1376998

View : 87 | Download : 77

Publication Date : 2023-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’ân-ı Kerîm, İslâm’ın aslî kaynağıdır. Onu tebliğ, tebyin, ta’lim ve yaşayarak temsil görevi öncelikle Hz. Muhammed’e daha sonra ise onun ümmetine aittir. Hz. Peygamber bu vazifesini yapmış, teoriyi pratiğe dönüştürmüş, Kur’ân’ı anlama ve uygulama çabasının ürünü sünnetini Müslümanlara miras bırakmış ve ahirete irtihal etmiştir. Hz. Muhammed, tebliğ ve beyan ettiği Kur’ân-ı Kerîm’e uygun bir hayat yaşamış, ona aykırı hiçbir söz söylememiştir. Bu bakımdan Kur’ân-ı Kerîm ile sünnet "et ile tırnak” gibi ayrılmaz bütündür. Kur’ân-ı Kerîm gonca ise sünnet-i seniyye onun "açılmış gül” hâlidir. Sahih sünnet, Kur’ân-ı Kerîm’in nebevî tefsiri ve hayata açılımıdır. Kur’ân-ı Kerîm anayasa ise sahih sünnet anayasaya uygun yasalardır. Bu itibarla, her iki kaynağın ilkeleri doğru anlaşıldığında Müslümanların çözemeyecekleri hiçbir problem yoktur. Bu makalede Kur’ân’ın ahlakıyla ahlaklanan, onu yaşanan hayata dönüştüren, bu nedenle de "yaşayan Kur’ân” olarak adlandırılan Hz. Muhammed’in sünnetinin "bireysel, toplumsal ve evrensel boyutları” ele alınmıştır. Zira günümüze kadar yapılan ilmî çalışmalarda genellikle "sünnetin bireysel boyutu” ön plana çıkartılmış, ancak Müslümanlara çok önemli vazife ve sorumluluklar yükleyen diğer iki boyut büyük oranda ihmal edilmiştir. Bu nedenle çalışmanın temel amacı "sünnetin toplumsal ve evrensel boyutlarına” dikkat çekmek, bunların doğru anlaşılmasına ve Müslümanların sünnet tasavvurlarının olumlu anlamda şekillenmesine katkı sağlamaktır. Çalışmada yöntem olarak Kur’ân-ı Kerîm başta olmak üzere Hz. Peygamber’in hayatından bahseden tarih, siyer ve temel hadis kaynakları referans alınmış, sünnetin üç boyutu belirlenirken bu eserlerdeki rivayetler analiz edilmiş, konu üç ayrı başlıkta incelenmiş ve makalenin hacmini zorlamamak amacıyla sınırlı sayıdaki örnekle iktifa edilmiştir. Zira Hz. Peygamber’in yirmi üç yıllık risâlet hayatında ortaya koyduğu pek çok bireysel, toplumsal ve evrensel sünnetleri vardır. Çalışmanın sonunda Hz. Peygamber’e itaat ve ittibâ etmekle görevli ümmet-i Muhammed’e birçok vazife düştüğü neticesine ulaşılmıştır. Mü’minler, üsve-i hasene olan Hz. Peygamber’in sünnetinin toplumsal ve evrensel boyutlarını öğrenmek, hem kendilerinin hem de tüm insanlığın maddî ve manevî problemlerine çareler üretmekle mükelleftir. Mü’minler, sünnetin temsil ettiği bütün ilke ve hedefleri göz önünde bulundurarak yeni bir yorumla "toplumsal, bölgesel ve evrensel ölçekte devam eden savaş, zulüm, sömürü, açlık, kıtlık, baskı, işkence ve çevre sorunlarıyla” mücadele etmek, bunlara köklü ve kalıcı çözümler bulmak zorundadır. Mü’minler, "sadece bireysel sünnetleri” yeterli görür, ancak sünnetin toplumsal ve evrensel boyutlarını ihmal ederlerse içine düştükleri sıkıntılardan kurtulamaz, dünyadaki mazlumların umudu olamaz, İslâm medeniyetini yeniden güçlü bir şekilde inşa edemez ve "hayırlı ümmet olma” vasfını kaybederler. Zira her bir Müslüman kendi kişisel hidayetiyle birlikte tüm insanlığın hidayetini hedeflemek, bunun için canıyla ve malıyla Allah yolunda mücadele etmek, sahâbe gibi İslam’ı tebliğ ve temsil etmek, yeryüzünde barış ve adaleti sağlamak, Hz. Peygamber’in sünnetini "insanlığın örnek alacağı bir modele” dönüştürmek zorundadır.
Keywords : Hadis, Hz Muhammed, Bireysel Sünnet, Toplumsal Sünnet, Evrensel Sünnet