Menopozal Dönemde Nonfarmakolojik Yöntemlerin Uyku Kalitesine Etkisi: Randomize Kontrollü Çalışmaların Sistematik Derlemesi

Authors : Mevlüde ALPASLAN ARAR, Nülüfer ERBİL

Pages : 334-347

Doi:10.22312/sdusbed.952226

View : 20 | Download : 26

Publication Date : 2022-08-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Amaç: Menopozda uyku kalitesini arttırmak için yapılan randomize kontrollü çalışmaların gözden geçirilmesi ve bu çalışmalardan elde edilen bulguların sistematik biçimde incelenmesi amaçlanmıştır. Materyal-Metot: Sistematik derleme niteliğinde olan bu çalışmada, sistematik derleme ya da meta analiz araştırma raporunun yazımında kılavuz olan PRISMA protokolünden yararlanılmıştır. Çalışmada Scopus, PubMed, Web of Science, Cochrane ve Türk Medline veri tabanlarından Aralık 2020-Mart 2021 tarihleri arasında tarama yapılmıştır. Taramada, Türkçe “menopoz, uyku kalitesi, randomized kontrollü çalışma” İngilizce “menopause, sleep quality, randomized controlled trial” anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Bu sistematik derlemeye menopozal dönemde nonfarmakolojik yöntemlerin uyku kalitesine etkisini ele alan, tam metnine ulaşılan, Türkçe veya İngilizce olarak yayınlanmış, Ocak 2015-Aralık 2020 tarihleri arasında yayınlanan randomize kontrollü çalışmalar alınmıştır. Bulgular: Çalışmada toplam 365 kayda ulaşılmış ve analiz sonucunda 13 randomize kontrollü çalışmaya alınmıştır. Menopozda uyku kalitesini arttırmak için yapılan nonfarmakolojik çalışmalardan; akupunktur, akupresür, telefon tabanlı bilişsel davranışçı terapi, pedometre ile yürüme, acı portakal veya lavanta çiçeği tozu, pilates temelli egzersizler, farkındalık meditasyon eğitimi, hünnap tohum kapsülü, ayak banyosu menopozda uyku kalitesini önemli ölçüde iyileştirirken, papatya özü ve rezenenin etkinliği belirsiz bulunmuştur. Sonuç: Nonfarmakolojik girişimlerin menopozda uyku kalitesinin arttırmada etkili olduğu, ancak orta ve uzun vadeli etkileri açıklayan gelecekteki nonfarmakolojik çalışmalar için objektif uyku ölçüm tekniklerinin uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Keywords : Menopoz, uyku kalitesi, farmakolojik olmayan yöntemler, randomize kontrollü çalışma, sistematik derleme