İhvân-ı Safâ’da Ontolojik Uyum-Teleolojik Bağlam

Authors : Birgül BOZKURT

Pages : 27-59

View : 20 | Download : 14

Publication Date : 2018-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada temel amacımız İhvân-ı Safâ’da ontolojik uyumu teleolojik bağlamda ele almak ve tartışmaktır. Uyum, büyük oranda sayılar, harfler ve müzik konularında karşımıza çıkan oran, orantı ve harmoniyle kavramsal çerçevesini bulmaktadır. Bu bağlamda öncelikle İhvân-ı Safâ’da oran, orantı ve bu kavramların uyumla ilişkisini ortaya koymaya çalıştık. Ortaya çıkan uyum çerçevesini Allah’ın varlıklara yerleştirmiş olduğu gaye, nizam, düzen ve amaç bağlamında İhvân’dan örnek ve açıklamalarla göstermeye gayret ettik. İhvân-ı Safâ’da ayüstü ve ayaltı âlemdeki tüm varlıklarda teleolojik bağlamda ontolojik bir uyumun varlığı açık bir şekilde görülmektedir. Bu sonuç Pythagorasçı temellerden kaynaklandığı gibi İslam’ın referanslarıyla da oldukça ilgilidir. İhvân’da varlığın gizemlerine ulaşmak, sırlarını keşfetmek ya da hikmetini anlamak için uyum konusunun anahtar bir görev üstlendiğini söylemek mümkündür. Dolayısıyla bu çalışma, İhvân-ı Safâ’nın varlık alanındaki gaye, düzen, nizam ve hikmeti, oran ve uyum üzerinden nasıl izah ettiğini gösterme ve bu çerçeveyle varlığı anlama ve anlamlandırma çabalarını ortaya koyma girişiminde bulunmaktadır.           
Keywords : İhvân ı Safâ, oran, orantı, uyum, teleoloji, İslam felsefesi