Arap Dilinde İ‘lâl Kuralları ve Uygulamalı Örnekleri

Authors : Selman YEŞİL

Pages : 270-285

Doi:10.35415/sirnakifd.539575

View : 18 | Download : 22

Publication Date : 2019-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Fiil, Arap dilinde cümleyi oluşturan temel unsurlardan biridir. Fiillerin ifade ettiği anlamlara göre kullanıldığı kipleri ve çekim esnasında geçirdiği değişimleri ele alan bilim dalına ‘Sarf ilmi’ denir. Arapçada kökeninde ‘illet harfleri’ olan elif insert ignore into journalissuearticles values( ا );, vâv insert ignore into journalissuearticles values( و );, yâ insert ignore into journalissuearticles values( ي ); harflerini barındıran ve ‘mu‘tel’ olarak isimlendirilen fiillerin çoğu i‘lâle/değişime uğramaktadır. Bu değişim, özellikle Arapçayı sonradan öğrenenler için uygulanması zor bir hususu teşkil ettiği gibi zihinlerde Arapça öğrenimi açısından aşılmaz bir engel olarak da görülmektedir. Arapçada fiillerdeki değişim iki ana bölümde incelenebilir. Birincisi genel ilkeler çerçevesinde ve hemen hemen tüm örneklerde gelişen değişimlerdir. Bu tür değişimlere ‘Sarfî/kıyâsî değişimler’ denilir. İkinci tür değişim ise kurala dönüşmemiş ve lokal düzeyde kalmış değişimlerdir. Bu tür değişimlere de ‘Lugavî/ semâ‘î değişimler’ denilir. Çalışmada ilke olarak sarfî değişimler ele alınacaktır. Fonetik uyumu amaçlayan değişimin Arap dilini sonradan öğrenenler için bazı zorluklar barındırdığı da bir gerçektir. Ancak fiillerdeki değişimin nedenleri ve hemen hemen tüm örneklerdeki yeknesaklığı göz önünde bulundurulduğunda söz konusu değişimin tamamen belirli kurallar ekseninde geliştiği görülecektir. Bu kuralların bilinmesiyle örneklerdeki değişimin nedenleri de anlaşılacaktır. Bu amaçla çalışmamızda Arapça fiillerdeki i‘lâl kurallarının perde arkası irdelenecek ve söz konusu kuralların geçerliliği örnekler ışığında incelenecektir.
Keywords : Sarf ilmi, İllet harfleri, Arap Dili ve Belagatı, İlâl kuralları, Sahîh fiiller, Mutel fiiller