Medârikü’t-Tenzîl ve Hakâikû’t-Te’vîl Tefsirinde Teşbih Sanatı

Authors : Yunus AKÇA

Pages : 393-425

Doi:10.35415/sirnakifd.677219

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2020-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Belâgatın önemli olduğu bir dönemde inmeye başlayan Kur’ân âyetleri, gerek belâgat gerekse nazım yönüyle insanları hayranlığa sevk etmiştir. Kur’ân’daki teşbihler, en önemli belâgat ve i’câz türlerinden sayılır. Söz sanatı ve anlatım tekniği olarak kullanılan teşbih, Beyân ilminin de ilk konusunu teşkil etmektedir. Birbirinden farklı kısımları bulunan bu teşbih sanatının birçok âyette kullanılması âlimlerin dikkatini çekmiş ve bununla ilgili müstakil eserler yazmışlardır. Aynı zamanda Ulûmu’l-Kur’ânkitaplarında da başlı başına bir ilim olarak ele alınmıştır. Hicri VIII. asırda yaşayan ve birçok alanda eserler veren Nesefî, “Medârikü’t-Tenzîl ve Hakâikû’t-Te’vîl” adlı tefsirinde sözü daha etkili kılmak maksadıyla, hakikat veya mecaz yönüyle aralarında benzerlikler bulunan şeyleri, birbirine benzeterek anlatma sanatı olarak bilinen teşbihe önem vermiştir. Tefsirinde teşbihin unsurları olan müşebbeh, müşebbehün bih, benzetme edatı ve benzetme yönüyle ilgili olan hususları örnek vererek anlatmıştır. Teşbih ve istiâre arasındaki farklara değinen müfessirimiz zaman zaman konuyu diğer âyetlerle ve şiirle açıklama yoluna gitmiştir. Ayrıca O, teşbihin kısımlarından olan beliğ, müfred, mürekkeb, temsili, hissi vb. teşbihleri zikretmiş ve âyetin daha iyi anlaşılması için de gerekli açıklamalarda bulunmuştur.
Keywords : Tefsir, Nesefî, Teşbih, Belâgat, İcaz