Ahmed Reşid Paşa’nın İmâm-ı A‘zam’ın Siyâsî Tercüme-i Hâli Adlı Eseri ve Değerlendirmesi

Authors : İsmail BİLGİLİ

Pages : 213-256

Doi:10.5281/zenodo.3598226

View : 24 | Download : 12

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Safranbolulu Hacı Şerif Ahmed Reşid Paşa insert ignore into journalissuearticles values(1858-1918);, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde Musul ve Hicaz valiliği yapmış, İslam hukuku, tarih ve edebiyat alanlarında değerli eserler vermiş önemli bir şahsiyettir. 1858 yılında İstanbul’da dünyaya gelen ve 1918’de yine İstanbul’da vefat eden Ahmed Reşid Paşa’nın kaleme almış olduğu on iki eserden biri de İmâm-ı Âzam’ın siyasî hayatını kısaca ele aldığı Hazret-i İmâm-ı A‘zam’ın Siyâsî Tercüme-i Hâli isimli risalesidir. Osmanlı Türkçesiyle yazılan bu risale, 24 sayfa olup, 1328/1911 yılında İstanbul’da basılmıştır. Ebû Hanîfe’yi insert ignore into journalissuearticles values(ö. 150/767); İmâm-ı Âzam yapan yönlerine değinen bu risale, İslamî ilimlerin tarihî sürecine ışık tutan önemli bilgiler de içermektedir. Risalede İmâm-ı Âzam’ın ilmî kapasitesi ve sonraki dönemlerde yapılan çalışmalara etkisi izah edilirken onun hem fıkıh ilminin hem de kelam ilminin kurucusu, önderi olduğu ifade edilmekte, her iki ilmin de “İmâm-ı Âzam”ı olduğu vurgusu, “Ebû Hanîfe hazretleri ilm-i kelâmda dahi İmâm-ı Âzam’dır” cümlesiyle yapılmaktadır. Risalede İmâm-ı Âzam; İmâmu’l-Ahrâr, yani soyunda esir ve köle bulunmayan, içtihatlarında hiçbir baskıya boyun eğmeden özgür düşüncesiyle hareket eden ve de yetiştirdiği müçtehitlerini baskı altında tutmadan kanaatlerini rahatça açıklamalarına imkân tanıyan bir kişilik olarak öne çıkarılmaktadır. Eser, Ebû Hanîfe’nin ilmî, ahlâkî, içtimaî ve siyasî yönü hakkında sair değerli bilgiler de ihtiva etmektedir.
Keywords : İmâm ı Âzam, Ahmed Reşid Paşa, fıkıh ilmi