Müneccimbaşı Ahmed Dede’nin Şerhu Ahlâk-ı Adud İsimli Eserinin Değerlendirilmesi

Authors : Asiye AYKIT

Pages : 311-350

Doi:10.5281/zenodo.3904514

View : 24 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amelî felsefe alanında müteahhir dönemde kaleme alınan eserlerden birisi Adudiddîn el-Îcî’nin Ahlâk-ı Adudiyye’sidir. Te’lif edildiği dönemden itibaren oldukça etkili olan bu esere pek çok şerhyazılmıştır. Bu şerhlerden biri siyasetçi, müderris, Mevlevî şeyhi kimlikleriyle bilinen Müneccimbaşı Ahmed Dede tarafından XVII. yüzyılda kaleme alınmış olan Şerhu Ahlâk-ı Adud isimli eserdir. Çalışmamızda Osmanlı coğrafasında kaleme alınan bu şerhi, öncelikle birinci ve ikinci derecede kullandığı kaynakları itibariyle değerlendirmeye tabi tuttuk. Daha sonra hem üslûp ve içerik hemde lugavî ve ıstılahî tahlilleri itibariyle şerh tekniği açısından inceledik. Müneccimbaşı şerhinde ahlâk anlayışını, fert-aile-siyaset ahlakı başlıkları altında sistematize etmiştir. XVII. yüzyılda yaşa-yan müellif, dînî ilimler, felsefe, kelam, tasavvuf alanlarında kendisine intikal eden birikimi eserine yansıtmayı başarmıştır. Bu tavrı, döneminde yaşanan ahlâkî ve siyasî problemleri, kadim mirası ele alarak çözme gayreti olarak yorumlanabilir. Eser felsefe, kelâm ve tasavvufun birlikte ele alındığı müteahhirûn döneminde, ahlâk alanında yazılmış önemli bir örnektir.
Keywords : İslâm Ahlâk Felsefesi, Tasavvuf, Müneccimbaşı Ahmed Dede, Ahlâk, Nefis, Fazîlet