Türkiye`de Gelirin Gıda Tüketimi Üzerindeki Etkisi

Authors : Alper DEMİRDÖĞEN, Emine OLHAN, Gökhan AYKAÇ

Pages : 117-125

Doi:10.24181/tarekoder.566630

View : 22 | Download : 12

Publication Date : 2019-08-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Tüketici davranışlarını anlamaya yönelik çalışmalar özellikle ülkelerin refah politikalarını değerlendirme açısından önem arz etmektedir. Bu doğrultuda gelirin insanların gıda tüketimlerini etkilemeye yönelik önemli düzeyde çalışma gerçekleştirilmiştir. Gıda harcamalarında gelirin etkisinin incelenmesi, gıda güvenliği kapsamında yoksul hanelerin davranışlarının incelemesi açısından önemlidir. Her ne kadar zaman içerisinde önemli düzeyde çalışma yapılsa da, bu çalışmaların birçoğu ülke toplamında zaman serisi verilerini kullanmışlardır. Günümüzde gelişen hanehalkları veri setlerine bağlı olarak gözlem sayısı artmış ve daha tutarlı sonuçlar elde edilmeye başlanmıştır. Gelirin gıda tüketimleri üzerindeki etkisinin incelenmesinde Türkiye önemli bir ülkedir. 2002-2017 yılları arasında reel anlamda gelir yaklaşık olarak %85 artmıştır. Bu gelir değişiminin hanelerin gıda tüketimlerini nasıl etkilediğine dair çalışmaların yapılmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı Türkiye’de gelirin gıda tüketimi üzerine etkisini ölçmektir. Çalışma kapsamında TÜİK tarafından toplanan Hanehalkı Bütçe Anketi verileri kullanılmıştır. Odaklanılan zaman dönemi 2002-2017 yılları arasıdır. Veri gözlemi yaklaşık 175 bin hanedir. Yöntem olarak en küçük kareler, iki aşamalı en küçük kareler, dilim regresyon ve içsel dilim regresyon yaklaşımları kullanılmıştır. Çalışmanın başlıca bulgularına göre gelir artıkça hanelerin bütçe içerisindeki gıda harcamaları payı azalmaktadır. Bu durum kullanılan yöntemden bağımsızdır. Ayrıca dilim regresyon sonuçlarına göre haneler yoksullaştıkça gelirin gıda harcama payı üzerindeki negatif yönlü etkisi artmaktadır. Bu durum özellikle gelir değişkeninin harcama değişkeni için araç değişken olarak kullanıldığı içsel dilim regresyon yaklaşımında net bir şekilde görülmektedir. Marjinal etkinin gösterilmesi için hesaplanan esneklik değerlerinde ise içselliğin dikkate alınması yoksullar için gelirin gıda tüketimi üzerindeki etkisini içselliğin ihmal edildiği hesaplamalara göre azaltmaktadır. 
Keywords : Gıda Tüketimi, Gelir Esnekliği, Engel Yasası, Türkiye