Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Yetiştirilen Bazı Yağlık Tarla Bitkilerinin Üretimine İlişkin Karbondioksit Emisyonları

Authors : Mehmet Emin Bilgili, Hamza Kuzu, Ali Aybek

Pages : 246-257

View : 69 | Download : 55

Publication Date : 2023-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Sera gazları etkisiyle küresel ısınmanın bir sonucu olarak yaşanan iklim değişikliği son yıllarda devam eden önemli bir sorundur. İklim değişikliği sorununa tarımsal üretimde oluşan sera gazı emisyonlarının da katkısı vardır. İklim değişikliğiyle mücadelede hükümetler öncelikle küresel ısınmaya neden olan sera gazı emisyonlarındaki artışı kontrol etmek ve azaltmak için çalışmalar yapmakta ve politikalar geliştirmektedir. Bu nedenle tarımsal üretim ile açığa çıkan sera gazı emisyonlarının belirlenmesine yönelik analizlerinin yapılması giderek önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, Doğu Akdeniz Bölgesi’nde bazı yağlık tarla bitkilerinin yetiştirilmesinden kaynaklı karbondioksit emisyonunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Bölgede, yaygın tarımı yapılan yağlık tarla bitkilerinden yağlık ayçiçeği, soya fasulyesi ve yer fıstığı seçilmiştir. 2018-2022 yılları arasındaki 5 yılllık dönemde ortalama olarak bu üç bitkinin toplam üretim alanı 152 974 ha, toplam üretim miktarı 557 868 ton, toplam verimi 3.65 ton ha-1 olmuştur. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Panelinde önerilen yakıt esaslı CO2 emisyonu hesaplama yöntemi ile 2018-2022 yıllarında ayçiçeği, soya fasulyesi ve yer fıstığı bitkilerinin yetiştirilmesinden kaynaklanan ortalama CO2 emisyonu, özgül yakıt tüketimi ve özgül CO2 emisyonu sırasıyla 58.45 ktCO2, 81.08 gyakıt kgürün-1 ve 275.84 gCO2 kgürün-1 olarak belirlenmiştir. Soya fasulyesi ve yer fıstığı üretiminde yakıt tüketimi ve CO2 emisyonu en fazla toprak işlemede en düşük ise ilaçlama işleminde gerçekleşmiştir. Ayçiçeği üretiminde ise yakıt tüketimi ve CO2 emisyonu en fazla nakliye işleminde, en düşük gübreleme işleminde oluşmuştur.
Keywords : Doğu Akdeniz Bölgesi, Yağlık tarla bitkileri, Yakıt tüketimi, Karbondioksit emisyonu