Karlofça Antlaşması’nda Venedik, Lehistan ve Rusya’ya Verilen Ahidnamelerin genel özellikleri ve diplomatik açıdan değerlendirilmesi

Authors : Uğur KURTARAN

Pages : 97-140

Doi:10.1501/Tarar_0000000645

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2016-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı diplomasisinin en önemli kaynaklarından birisi olan ahitnameler, Osmanlı padişahları tarafından yabancı ülkelere tanınan bir takım imtiyazları içeren belgelerdir. Bu ahitnamelerde Osmanlı Devleti’nin diğer ülkeler ile yaptığı antlaşmalar, genel özellikleri ve antlaşma maddeleri ile yine diğer ülkelere tanınan ticarî imtiyazlar ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Bu açıdan bu birinci elden kaynak niteliğindeki bilgilerin tespiti için bu tür belgelerin incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Nitekim ahitname metinlerinde bir takım rükünler mevcut olup, bu rükünlerdeki kullanılan ifadeler ile diplomatik dil ve üslup ahitnameden ahitnameye değişebilmektedir. Bu sebeple Osmanlı ahitnameleri sadece antlaşma metinlerini içeren belgeler olarak değil, aynı zamanda Osmanlı diplomasisinde yaşanan değişimlerin tespiti noktasında da bize yardımcı olmaktadır. Çalışmamamız bu amaçları ortaya çıkarmak ve ahitnamelerin diplomatik özelliklerini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Bunun için Osmanlı tarihinin en önemli antlaşmalarından birisi olan 1699 tarihli Karlofça Antlaşması seçilmiştir. Buna göre çalışmada Karlofça’da Venedik, Lehistan ve Rusya ile yapılan ahitname metinleri incelenmiştir. Temel amacımız üç farklı devlet üzerinden aynı antlaşmanın maddelerini incelemek ve ahitnamelerdeki diplomatik rükünleri karşılaştırmak suretiyle antlaşmanın Osmanlı diplomasisi üzerinde oluşturduğu değişimleri yansıtmaktır. Bunun için öncelikle antlaşma metinleri transkripte edilmiş, ardından ahitnameler diplomatik açıdan değerlendirilerek, karşılaştırma yapılmıştır
Keywords : Osmanlı, Diplomasi, Ahitname, Karlofça, Antlaşma