Dersaadet müteferrikalarının Trabzon örneğinde taşraya yayılmaları

Authors : Turan AÇIK

Pages : 131-156

Doi:10.1501/Tarar_0000000633

View : 23 | Download : 10

Publication Date : 2016-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı padişahının kapıhalkından olup onun bulunduğu yer ile mukayyed bir teşkilata sahip olan Dersaadet müteferrikaları, 16. yüzyılın ikinci yarısıyla birlikte, hükümdardan uzakta, taşraya yayılmaya başlamışlardı. Timarlı olan bu müteferrikalar, taşrada sosyo-ekonomik bir taban elde etmeye başlamışlar ve hatta yerli bir takım kişiler müteferrika zümresi arasına girmişti. Seçkin bir bürokratik zümre olan müteferrikalar, bu sefer de şehrin seçkinleri arasına girerek ayânlaşıyorlardı. Çiftliklerinde tarım ve hayvancılık yapan müteferrikalar, bir takım patronaj ilişkileri çerçevesinde bulundukları yerde kökleşmeye çalışıyorlardı. Bu makalede şer‘iye sicilleri kaynaklı olarak Dersaadet müteferrikalarının Trabzon’daki faaliyetleri incelenerek, bürokrasinin yerelleşmesine dair örnekler sıralanmıştır. Bu şekilde, bürokrasideki yerelleşmenin anlamlandırılmaya çalışıldığı “Osmanlılaşma” kavramının muhtevasını detaylandırılabilmek amaçlanmıştır
Keywords : Sultan, Dersaadet Müteferrikası, Timar, Ayân, Patronaj