Osmanlı Döneminde Şehrizorun yönetim merkezleri: Zalim ve Gülanber kaleleri

Authors : Hasan KOÇ

Pages : 191-204

Doi:10.1501/Tarar_0000000585

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2014-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nin yönetimindeki Irak’ın kuzeyinde önemli bir yerleşim birimi olan Şehrizor, İran’a açılan bir kapı olması nedeniyle büyük önem arzetmiştir. Bu nedenle İran sınırında bulunan Zalim ve Gülanber kaleleri eyalet payitahtı olarak değerlendirilmiştir. Zalim kalesinin Osmanlı öncesinde İranlılar tarafından yaptırıldığı bilinmekle birlikte, Gülanber kalesi Osmanlı fethi ile yapılmış veya tekrar tamir edilmiştir. 1554 yılında genelde Nahcıvan seferi özelde ise Şehrizor muharebeleri ile Osmanlı hakimiyetine giren bölgede fetih sonrasında da han, cami, hamam yapılarak Şehrizor’un imarı gerçekleştirilmiştir. Özellikle Sarılu aşiretinin gayretleri ile gerçekleştirilen bu imar faaliyetleri için ihtiyaçlar çoğunlukla Bağdat tarafından karşılanmıştır. 17. yy. başlarında Şah Abbas’ın yıkmış olduğu Gülanber kalesi ve çevresi 1630’da Hüsrev Paşa’nın İran seferi sırasında burçları ve camileri ile birlikte yeniden inşa edilmiştir. Kasr-ı Şirin Antlaşması sonrası İran’la ilişkilerin düzelmesi ile merkez konumunu çoğunlukla Kerkük’e kaptırsa da bölge sınırdaki önemini korumuştur
Keywords : Şehrizor, Şehrizol, Zalim, Gülanber, İran