Cumhuriyet döneminde Türkiye’de yol vergisi
Authors : Nuray ÖZDEMİR
Pages : 213-248
Doi:10.1501/Tarar_0000000541
View : 18 | Download : 12
Publication Date : 2013-05-01
Article Type : Research Paper
Abstract :Osmanlı Devleti’nin son döneminde karayolu çalışmalarını finanse etmek için alınan yol vergisi önce Kurtuluş Savaşı yıllarında daha sonra da Cumhuriyet döneminde bazı değişikliklerle uygulanmaya devam edilmiştir. Nakden ya da yol yapımında bedenen çalışma şeklinde ödenen vergi gelir seviyesine bakılmaksızın her erkek vatandaştan eşit oranda tahsil edilmiştir. Ancak beş ve üzeri çocuğu olanlar vergiden muaf tutularak nüfus artışının özendirilmesi hedeflenmiştir. Verginin adil olmadığı, haciz, hapis gibi yaptırımları, kadınlardan da alınmak istenmesi kamuoyunda sürekli eleştirilmiştir. Ancak yöneticiler bütçenin yetersizliğinden dolayı vergiden vazgeçememiş karayolu yapımı için toplanan para da çoğu zaman eğitim gibi öncelikli başka işlere harcanmıştır. II. Dünya Savaşı yıllarında verginin iki kat artırılması halkın ödeme gücünü oldukça zorlamıştır. Çok partili hayata geçişle birlikte yol vergisine ilişkin tepkiler muhalefetin desteğiyle daha da yükselmiştir. Demokrat Parti iktidarının kurulmasının ardından 1952 yılında kaldırılmıştır. Bu çalışmada döneme ilişkin arşiv belgeleri ve süreli yayınlar taranarak yol vergisinin içeriği, iktisadi, siyasi ve sosyal yaşam üzerindeki etkileri irdelenmiştirKeywords : Yol Vergisi, Cumhuriyet Dönemi, Karayolu, Vergi, Demokrat Parti