20.yüzyılın baslarında İran-Osmanlı ticaretinde Bağdat-Basra Yolu

Authors : Masoumeh DAEİ

Pages : 57-68

Doi:10.1501/Tarar_0000000493

View : 16 | Download : 12

Publication Date : 2011-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Đran, jeo-stratejik konumu nedeniyle eskiden beri önemli bir yere sahiptir. Bu ülke, özellikle Asya mallarının Avrupa’ya aktarılmasında büyük rol oynayan bir Doğu-Batı ticaret rotası olmuştur. Bu malların taşınmasında Trabzon-ErzurumTebriz yolunun yanı sıra, Bağdat-Basra yolu da bazen rutin ve bazen de revaçta olan bir yoldur. Đran’ın ticari özelliği, ekonomik boyutunun önemini fazlasıyla arttırıyordu. 19.yüzyılda ve 20.yüzyılın başında Hindistan ile komşu olması Đngiltere ve Rusya’nın bölgedeki çekişmeleri bu ülkeyi doğrudan etkilemiştir. Nitekim, 19.yüzyılın sonlarında gitgide Đran’ın ticari ve iktisadi yönü büyük devletlerin ilgisini çekmişti. Süveyş Kanalı’nın açılmasından sonra Đngiliz ticaretinin bu yola kayması, bölgede Rusya ile Osmanlı Devleti’nin Đran ticaretinde Đngiltere ile rekabet edememesinden dolayı, Đran’ın güney bölgesinde ticaret giderek önem kazanmıştı. Bu nedenle Osmanlı Devleti, Đran ile ticaretini geliştirmek için yeni bazı önlemler almak gereğini duymuştu. Bu makalede, Osmanlı Devleti’nin aldığı ya da almayı öngördüğü önlemler ile ilgili bazı yeni bilgi ve belgeler değerlendirilecektir.
Keywords : İran, Osmanlı, ticaret, Bağdat Basra yolu, Lynch Kumpanyası