MACAR RESSAM KÁLMÁN BESZÉDES’İN KALEMİNDEN ÖDÖN SZÉCHENYİ VE İTFAİYE TEŞKİLATI: OSMANLI MODERNLEŞMESİNE BİR KATKI (Orijinal Karakalem Çizimleriyle Birlikte)

Authors : Melek ÇOLAK

Pages : 331-356

Doi:10.35239/tariharastirmalari.737349

View : 13 | Download : 13

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme sürecine, katkı sunan yabancı uzmanlar arasında Macarlar önemli bir yere sahiptir. Bu alanda iki millet arasında iş birliğinin geliştirilmesi için çalışan şahsiyetlerden biri Ödön Széchenyi’dir. Macar milletinin gelişmesi için çaba harcayan ve Macarların tarihinde “en büyük Macar” olarak tanınan Kont István Széchenyi’nin küçük oğlu olan Ödön Széchenyi insert ignore into journalissuearticles values(1839-1922);, itfaiyeciliği Londra’da öğrendikten sonra bu alanda ülkesine hizmet etmiş, Budapeşte İtfaiyesi’nin kurucusu olması nedeniyle Macar Milli İtfaiye Birliği’nin başkanlığına seçilmiştir. Széchenyi, Sultan Abdülaziz döneminde İstanbul’a gelmiş, yangınlara müdahale etmekle görevli Tulumbacılar Ocağı’nı yeniden organize ederek modern Türk itfaiyesinin temellerini atmıştır. “Ziçni Paşa” olarak tanınan Széchenyi, kendisine yardımcı olması için Macar ressam Kálmán Beszédes’i insert ignore into journalissuearticles values(1839-1893); İstanbul’a çağırmıştır. Kálmán Beszédes, 1878 yılında İstanbul’a gelerek Széchenyi’ye yardımcı olmuş, Harp Okulu’nda itfaiyecilikle ilgili dersler vermiştir. Beszédes, beş padişah ve Milli Mücadele dönemine tanıklık ederek, 48 yıl Türk itfaiyesine hizmet edip feriklik rütbesine kadar yükselen Ödön Széchenyi gibi, 1878 yılından ölümüne dek 15 yılını İstanbul’da geçirmiştir. Bu çalışmada, Macar ressam Kálmán Beszédes’in ELTE Üniversitesi Kütüphanesi El Yazmaları Arşivi’nde kayıtlı bulunan Fővárosi Lapok adlı gazetede yayımlanan hatıralarından yararlanılarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun yenileşme hareketleri içinde yabancı bir uzman olarak Széchenyi’nin çalışmaları ve Osmanlı İmparatorluğun durumu yakın bir çalışma arkadaşının gözünden ortaya konulmakta, dönemin Türk-Macar ilişkileri bağlamında değerlendirilmektedir.
Keywords : Hatıra, İtfaiye, Kálmán Beszédes, Macar, Osmanlı, Ödön Széchenyi, Resim