15. YÜZYIL PORTEKİZ KEŞİFLERİNİN AFRİKA’DA TEZÂHÜRÜ VE BİR HAKİMİYET GÖSTERGESİ OLARAK PADRÃO SEMBOLÜ

Authors : Hava ÖNALAN

Pages : 206-228

Doi:10.35239/tariharastirmalari.908488

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2021-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Portekiz için Afrika; ticaret yollarının geçiş güzergâhında, maddi olduğu kadar manevi bir güce ulaşmanın anahtarı konumundadır. On beşinci yüzyılın ilk yarısından itibaren altın, baharat, köle gibi kavramların Avrupa’da farklı bir anlam kazanmaya başlaması, keşifler döneminin başlamasıyla neticelenecektir. Bu dönemin en önemli devleti Portekiz, keşfettiği kıtalarda sömürgecilik faaliyetleri gerçekleştirerek yaklaşık iki yüzyıl boyunca Afrika ve Hindistan’da varlığını sürdürecektir. Afrika’ya gönderilen kâşifler deneme-yanılma yöntemiyle uzun yıllar boyunca bilinmeyen bir kıtaya yolculuk gerçekleştirmiştir. Sınırlı imkânlar dahilinde gerçekleşen bu yolculuklar zamanla yerini tecrübeye bırakmış ve Afrika sahillerinde Portekiz hâkimiyet dönemi başlamıştır. II. João’nun kâşifleri Diogo Cão ve Bartolomeu Dias Lizbon’dan batı Afrika sahillerine taşıdıkları padrão isimli taş anıtlarla Portekiz egemenlik sahasının somut varlığına işaret etmiştir. Keşifler döneminin taşa kazınan yönü, Diogo Cão ile beraber Afrika’da başlayarak Vasco da Gama ile Hindistan’a kadar devam etmiş ve Portekiz padrãoları bir gelenek haline gelerek on altıncı yüzyılın ilk yarısında da keşfedilen bölgelerde yerini almıştır. Bu çalışma; Afrika’yı keşfetme sürecinin aşamaları ve keşifler döneminin simgesi haline gelen padrãoları, dönemin kâşifleri üzerinden değerlendirmeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda, Portekiz kronikleri ve kaynaklarından elde edilen bilgiler ve günümüze ulaşan padrão görselleri sunulacaktır.
Keywords : Keşifler çağı, Portekiz, Afrika, padrão, kâşif