Bağımsızlığa Adanmış Bir Hayat: Küçüm Han

Authors : İlyas TOPSAKAL, Mecnun YILMAZ

Pages : 17-31

Doi:10.26650/iutd.976868

View : 21 | Download : 17

Publication Date : 2021-11-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Şeybani soyundan gelen Küçüm Han, 1563 yılında Sibir Hanlığı’ndaki Taybuga hâkimiyetine son vermiştir. İktidarının ilk yıllarını ağabeyi ile birlikte paylaşmasından dolayı daha çok devletin iç meselelerine yoğunlaşan Küçüm Han, ağabeyinin ölmesiyle birlikte devletin dış meseleleriyle de uğraşmaya başlamıştır. Böylece Moskova’nın 1552 yılında Kazan Hanlığı’nı işgal etmesiyle birlikte Sibirya’ya doğru hız kazanan Rus ilerleyişini durdurmayı kendisine amaç edinmiştir. Bu amacını gerçekleştirmek için ise, Buhara ve Kazan’dan gelen din adamları başta olmak üzere, Sibirya’nın yerli kabilelerinin yardımına ihtiyaç duymuştur. 1573 yılından itibaren din adamlarının ve yerli kabilelerin desteğini alan Küçüm Han, 1582 yılına kadar Sibirya’da son derece başarılı mücadeleler vermiştir. Ancak mücadelelere Stroganovların ve Kozakların dahil olması durumu tersine çevirmiştir. Kozakların, İsker’i işgal etmesi sonucu şehri terk etmek zorunda kalmıştır. 1584 yılında Kozak Ataman’ı Yermak Timofeyeviç’i öldürmeyi başarsa da şehri geri alamamış; ama buna rağmen Yermak Timofeyeviç’in ölümünden sonra Sibirya’ya gelen merkezi Rus birlikleriyle 1598 yılına kadar mücadele etmeyi sürdürmüştür.
Keywords : Sibirya, Küçüm Han, Bağımsızlık, Stroganovlar, Kozaklar