Osmanlı Devleti’nin Son Zamanlarında Bir İlletle Yüzleşmek: Devletin Resmi Tutumu Bağlamında Dâü’l-kelb (Kuduz Hastalığı)

Authors : Cihan ÖZGÜN

Pages : 491-529

Doi:10.18513/egetid.376806

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2017-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Dâü’l-kelb, Osmanlı dünyasında kuduz hastalığı için kullanılan bir terimdir. Viral bir hastalık olan kuduz hem insanlar ve hem de hayvanlarda görülen bulaşıcı bir hastalıktır. Bu hastalık, kuduza yakalanan başta köpek olmak üzere, kurt, tilki, çakal, kedi gibi hayvanların insanları ısırması ya da ısırığa bağlı yaralanmayla bulaşır. Bu hastalığa karşı en etkili mücadele Pasteur’un 1885 yılında kuduz aşısını tüm dünyaya tanıtmasından sonra başlamıştır. Osmanlı devletinde bu hastalıkla mücadele kararlılıkla sürdürülmüş ve kuduz hastalığının tedavisi konusunda Avrupa’daki gelişmelere samimi bir ilgi gösterilmiştir. Aynı zamanda kuduz hastalığının daha yakından tanınması ve bu hastalığa karşı etkin bir mücadele sürdürülebilmesi için, Avrupa’ya araştırma heyetleri gönderilmiş, kuduz hastalığının tedavisi üzerine çok sayıda yayın yapılmış ve hastaneler açılmıştır. Devlet görevlileri kuduz hastası olanların tedavi süreçlerini baştan sona takip etmiş ve hastaların tedavileri için çoğu zaman maddi yardımlar da sağlamıştır. Osmanlı devleti, toplum sağlığını ve güvenliğini tehdit eden kuduz hastalığına karşı koruyucu önlemlerin uygulanmasında da büyük titizlik göstermiştir. Bu çalışma, Osmanlı devletinin son zamanlarında kuduz hastalığına yönelik devletin resmi ilgisi, toplumun tutumu, hastalığa karşı alınan önlem ve elde edilen sonuçlar üzerine bir takım değerlendirmelerde bulunmayı hedeflemektedir. 
Keywords : Osmanlı Devleti, Pasteur, kuduz hastalığı, köpek, itlaf