Insights from Sumerian Mythology: The Myth of Enki And Ninmaḫ and the History of Disability

Authors : Gökhan KAĞNICI

Pages : 429-450

Doi:10.18513/egetid.502714

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2018-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde sakatlık çalışmalarıyla ve sakatlığın tarihiyle ilgili çalışmalar oldukça yeni sayılır. Dolayısıyla Asur bilimi alanındaki sakatlık çalışmalarının istenilen düzeyde olmadığını ve konuyla ilgili çalışmaların yeni yeni hız kazanmaya başladığını söyleyebiliriz. Eski Mezopotamya’nın sakatlık tarihi açısından oldukça önemli bilgiler barındıran en eski metinlerden birisi, belki de ilki, Enki ve Ninmaḫ başlığıyla bilinen bir Sümer yaratılış mitidir. Bu metnin sakatlık tarihi açısından önemi birtakım sakatlık türleri ve hastalıklarla ilgili bilgiler içermesinin yanı sıra, özellikle sakat ve hasta bireylerin toplumsal bütünleşmelerinin üzerinde durmasıdır. Metin, yüzyıllar boyunca, günümüzde de bir yönüyle, devam eden sakatlığın sadece tıbbı ilgilendiren bir sorun olduğu anlayışının geçersizliğini, sakatlığın aslında toplumsal ve kültürel bağlamlarıyla olan ilişkisini içeren kanıtlarını sunarak ortaya koyar. Eski Mezopotamya toplumlarında sakatlar çoğu zaman şiddetli bir ayrımcılığa maruz bırakılmamış, toplumdan ve üretim mekanizmalarından tamamen dışlanmamış ve sakatlıklarından dolayı öldürülmemişlerdi. Bilakis bu kişiler devletin yönetim mekanizmalarının farklı katmanlarında görev aldılar. Ayrıca onlar doğumdan kaynaklı bozuklukları her zaman bir felaketle ilişkilendirmemiş ve tanrısal bir cezalandırma olarak algılamamışlardı. Tanrısal mesajlar olarak algılanan bu zorlukları, refahın, bolluğun, ödülün, sınamanın, verimliliğin ve dayanışmanın da göstergesi olarak görmüşlerdi. Enki ve Ninmaḫ, Eski Mezopotamya’da sakatlığın toplumsal inşası ile ilgili bilgiler içermesiyle sakatlık tarihine katkı sağlayabilecek bir içeriğe sahiptir.
Keywords : Enki ve Ninmaḫ, Sakatlık, Hastalık, Sakat Bireyler, Umul