20. Yüzyılda Türkistan’dan Çukurova’ya Göç Hareketleri ve Adana’daki Türkistanlıların Faaliyetleri

Authors : Yarkın KOÇAR

Pages : 501-520

Doi:10.18513/egetid.849677

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :20. yüzyılın başlarında, özellikle Birinci Dünya Savaşı ve Rus Devrimi’nden sonra Orta Asya coğrafyasında başlayan göçler ile Türkistanlılar Anadolu’ya çeşitli sebeplerle hicret etmişlerdir. Bu çalışmada Çukurova bölgesine yerleşen Türkistanlıların oluşturduğu göç dalgaları ayrıntılı olarak incelenmektedir. En yoğun göç dalgası 1950’li yıllarda gelen Türkistanlı göçmenler oluşturmaktadır. O dönemde sayıları oldukça artan Türkistan nüfusu cemiyetler kurarak faaliyetlerini bir merkezde toplamaya muvaffak olmuştur. Bu göçmenler tarafından Türkistanlılar Mücahitler Yardımlaşma Derneği ve Türkistanlılar Yardımlaşma Derneği kurulmuştur. Derneğin kuruluşu Türkiye’de ve dış ülkelerde yaşamakta olan Türkistanlıları yakından ilgilendirmiştir. Çalışmada, yer alan önemli olaylardan birisi Soğuk Savaş döneminde Millî Türkistan Birlik Komitesi Başkanı Veli Kayyum Han’ın ve Teşkilat ve Haberleşme Bölüm Başkanı Baymirza Hayit’in Adana ziyaretidir. Cemiyet faaliyetlerine katılan Kayyum Han ve Hayit hemşehrilerinin birliğini yerinde gözlemlemiştir. Türkistanlıların davalarına sahip çıkması, birlik ve beraberlik içerisinde dayanışması Sovyet yetkililerini endişelendirmiştir. Bu kapsamda derneğin önemi ve kuruluşundan günümüze kadar yapılan dernek faaliyetleri hakkında bilgilere yer verilmektedir. Bunun yanı sıra, Türkistanlıların katkılarıyla çıkarılan süreli yayınlar incelenmektedir.
Keywords : Türkistan, Çukurova, Göç, Dernek