Birinci Dünya Savaşı Öncesi Türk Boğazları Askeri Jeo-Politiği: Çarlık Rusyası’nın Boğazları İşgal Planları

Authors : İsmail KÖSE

Pages : 277-304

Doi:10.18513/egetid.1148752

View : 21 | Download : 12

Publication Date : 2022-07-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Asya ve Avrupa kıtalarının güneydeki doğal sınırını oluşturan Türk Boğazları, bilinen tarihte çok sayıda çatışmanın, ittifakın ve savaşın temel nedenleri arasında olagelmişlerdir. Türk Boğazları’nın sadakat odağında bulunduğu siyasi, hukuki ve diplomatik gelişmelerin I. Petro ile başlayıp I. Dünya Savaşı ile sona eren 218 yıllık dönemini Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasındaki mücadele paralelinde gelişen Avrupa güç diplomasi şekillendirmiştir. Çarlık Rusyası için Boğazlara sahip olmak temel dış politika hedefine dönüşürken, Osmanlı Devleti ve Avrupalı Devletler Çarlığı Boğazlardan uzak tutabilmek amacıyla eldeki olanakların hemen tamamını kullanmıştır. Koşullar değiştikçe Boğazları odak noktasına alan politikalar, ittifaklar, düşmanlıklar da yer değiştirmiş buna karşın Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasındaki mücadelenin ana odağı değişmemiştir. Çarlık, Boğazların kuzey girişinde yapılacak yeni istihkamları ve tedbirleri düşmanca bir hareket olarak kabul edip Osmanlı Devleti’ni tehdit ederek Boğazlardan geçişine sorun oluşturabilecek girişimleri engellemeye çalışmıştır. Bu politika bir süre etkili olmuştur. I. Dünya Savaşı’nın arifesinde Boğazlara yönelik Rus dış politikasında daha agresif bir tutum takınılmış, Boğazları işgale yönelik kapsamlı hazırlıklar yapılmıştır. Dönemin güç dengesi ve ittifak yapılanmaları Rusya’nın işgal planlarının ertelenmesine neden olmuş, son planlama uygulamaya konulamadan I. Dünya Savaşı başlamıştır.
Keywords : İttifaklar, Boğazlar, Balkan Savaşları, Bâbıâli, Geçiş Rejimi