Esirlikten Aristokrasiye Şigi Kutuku Noyan’ın Hayatı ve Faaliyetleri

Authors : Burak ÇELİK

Pages : 457-471

Doi:10.18513/egetid.1226479

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Moğol tarihinin en önemli şahsiyetlerinden biri olan Şigi Kutuku Noyan, 1202 yılında Tatarlar ile yapılan savaşta esir olarak alınmış, Temüçin’in huzuruna getirilmiştir. Temüçin, esir edilen bu genci soyluluğu ve kabiliyetleri nedeniyle annesi Höğelün Uçin’e yetiştirmesi için vermiştir. Kısa sürede kendini kanıtlayarak aile içinde öne çıkan Kutuku Noyan, yirmili yaşlardayken “yeke yarguçilik” makamına gelerek ülkenin adli teşkilatının başına geçmiştir. Otuzlu yaşlarının başlarında da Çin seferine diplomat olarak katılan Kutuku Noyan Çin’de gösterdiği başarılar nedeniyle Çingiz Han’ın emriyle batı seferine katılmıştır. Kutuku Noyan batı seferinde şansı yaver gitmemiş, Hârizmşahlar ile Moğollar arasında Pervan mevkiinde gerçekleşen dönemin en önemli savaşlarından birinde Sultan Celâleddin Hârizmşah karşı büyük bir yenilgi almıştır. Bundan sonra Şigi Kutuku Noyan, Ögödey Han zamanında önemli idari görevlerde bulunmuş devletin etkili politikacılarından biri olmuştur. Kutuku Noyan, Arık Böke İsyanı esnasında ya da sonrasında seksen yahut doksan yaşları arasında ölmüştür.
Keywords : Şigi Kutuku Noyan, Moğollar, Çingiz Han, Pervan Savaşı, Celâleddin Hârizmşah