OSMANLI DEVLETİ İLE PORTEKİZ KRALLIĞI ARASINDA TİCARİ VE DİPLOMATİK İLİŞKİLERİN TESİSİNE YÖNELİK GİRİŞİMLER (1797-1843)

Authors : Mustafa Durdu

Pages : 107-144

Doi:10.18513/egetid.1425251

View : 67 | Download : 66

Publication Date : 2024-07-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Portekiz Devleti ile Osmanlılar ilkin XVI. yüzyılda askerî alanda karşı karşıya gelmişlerdir. XVII. yüzyılda bu ilişkilerin boyutu daha çok ticarete kaymıştır. Napolyon Savaşları esnasında Portekiz Krallığı, Osmanlı Devleti ile bir ticaret antlaşması yapmak istemiştir. Osmanlı Devleti, siyasi dengeleri analiz ederek bu talebi reddetmeden bir süre erteleme yoluna gitmiştir. Ardından Portekiz’deki isyan ve iç savaş gibi gelişmeler sebebiyle bu antlaşma, 1843 yılına kadar yapılamamıştır. Bu tarihte Londra’da bulunan Portekiz elçisi ile Osmanlı Devleti’nin İngiltere Büyükelçisi Mehmed Emin Âli Efendi tarafından “Dostluk, Ticaret ve Seyr-i Sefayin Muahedesi” adıyla bir antlaşma imzalanmıştır. Bu antlaşma esnasında nişan takdimi gibi birtakım diplomatik yenilikler de uygulanmıştır. Bu antlaşmanın imzalanmasına kadar devam eden siyasi ve diplomatik süreç ile yapılan işlemler bu makalenin konusunu teşkil etmektedir. Çalışmanın amacı, XIX. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı-Portekiz ilişkilerinin niteliğini ortaya koymaktır. Osmanlı Hariciyesinin diplomatik becerisi ve siyasi mülahazalarının yansımaları, Osmanlı Arşivi’ndeki (BOA) resmî belgeler ışığında analiz edilmiştir. Çalışmada kaynak niteliğindeki telif eserlerden de yararlanılmıştır.
Keywords : Antlaşma, Diplomasi, Osmanlı, Portekiz, Ticaret