İmparator I. Manuel Komnenos’un Balkan Politikası

Authors : Alican YENER

Pages : 229-243

Doi:10.21551/jhf.1255628

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2023-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Roma İmparatorluğu’nun tarihsel misyonunu sürdürmek ve dünya siyasetinde etkin bir devlet kurmak hemen hemen tüm Bizans imparatorlarının temel amacıdır. Bu amaç doğrultusunda en etkili adımları atan imparatorlardan biri olan I. Manuel Komnenos, doğuda ve batıda çeşitli düşmanlarla mücadele etmiştir. Bu mücadele sahalarından bir olan Balkanlar imparatorluk mirasını barındırması, Avrupa’ya açılan bir kapı mahiyetinde olması ve devletin sınırlarını teşkil etmesi nedeniyle sürekli önem arz etmiştir. 10. ve 11. yüzyıllarda yaşanan göç ve yağmalar sonucunda Balkanların demografik yapısı değişmekle kalmamış, aynı zamanda merkezi otorite de ortadan kalkmıştır. Balkanlarda yaşanan gerek siyasi gerekse sosyo-ekonomik gelişmeler Bizans İmparatorluğu’nu doğrudan etkilediği için Balkanlar, sürekli takip edilmesi ve kontrol altında tutulması gereken bir coğrafya olmuştur. Nitekim Haçlı seferlerinin başlamasıyla imparatorluk toprakları için tampon bölge haline gelen Balkanlar, İtalya ve Dalmaçya üzerinde olası bir hâkimiyetinde anahtarı olmuştur. Manuel Komnenos 1143’de tahta çıktığında süregelen Sırp ve Macar isyanları imparatorluğun önünde çözülmesi gereken nihai sorun olarak varlığını sürdürmekteydi. Öte yandan Norman kralı II. Roger’in Bizans üzerindeki emelleri Mora’ya yaptığı saldırılarla açığa çıktı. Askeri çözüm üretmekten ziyade diplomatik yollara başvuran Manuel, Normanlara karşı Venedik ve Almanlarla kurduğu ittifak neticesinde II. Roger’ı Balkanlardan çıkarmaya çalıştı. Bağımsızlık arayışındaki Sırbistan’da hâkimiyetini tesis etmek isteyen Manuel, parçala-böl-yut politikası güderek Sırp jupanlıklarını birbirinden bağımsız eyaletlere ayırdı. Bir sorun yumağı halini alan Macaristan’da ise sadece Macarlara karşı değil aynı zamanda Papalığın ve Almanların nüfuzuna karşı da mücadele etti. Macar tahtına müdahale eden Manuel tahtın varisi III. Bela’yı İstanbul’a getirtti ve III. Bela burada Bizans kültürü altında asimile edildi. Bu makalemizde imparator Manuel Komnenos’un Balkan uluslarıyla giriştiği mücadeleleri ve bunların Bizans devletinin yeniden cihanşümul bir yapı kazanmasındaki rolünü ele alacağız.
Keywords : Bizans, Balkanlar, Macarlar, Sırplar, Manuel Komnenos