Meşrutiyet Dönemi Osmanlı Aydınlarının Hurûfat Ve Dil Meselesi Hakkındaki Bakışları

Authors : Abdurrahman YALÇINKAYA, Abdulaziz KARDAŞ

Pages : 420-442

View : 41 | Download : 46

Publication Date : 2023-06-18

Article Type : Research Paper

Abstract :751 Talas Savaşı’ndan sonraki süreçte Türklerin İslâmiyet’i kabul etmesi, sadece bir din değişikliği olarak gerçekleşmemiş, aynı zamanda onların kültürel hayatına da etki etmiş ve Arap Alfabesi’ne geçişleri başlamıştır. Arap Alfabesi ile Türk Alfabesi arasında ses farklılıklarının giderilmesi yoluna gidilmiş ve bu bağlamda Türkçe’de olup da Arap Alfabesi’nde olmayan sesler için Farsça’da olduğu gibi bazı harflere noktalar eklenerek bu sorun çözülmüştür. Böylece Arap Alfabesi, daha sonra kurulan Türk İslâm devletlerinde de kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı Devleti’nde Arap harflerinin ıslah edilmesi tartışmaları İkinci Meşrutiyet Dönemi’nden çok önce başlamıştır. İkinci Meşrutiyet Dönemi’nde Arap harflerinin ıslahını savunan aydınlar olduğu gibi, bu harflerin tamamen terk edilip yerine Avrupa devletlerinin kullandığı Latin harflerinin kabul edilmesini savunanlar da olmuştur. Batılılaşmanın ve ilerlemenin önündeki engel olarak Arap Alfabesi’ni gören batıcı aydınlar ile Arap Alfabesi’ni Müslümanların arasındaki güçlü bir bağ olarak gören İslâmcı aydınlar arasındaki kalem savaşları Meşrutiyet Dönemi basınında görmek mümkündür. Hurufat meselesindeki bu tartışmalar, Cumhuriyetin ilanından sonra daha da artarak devam etmiş ve nihayet 1928’de Latin Alfabesi’nin kabulüyle sonuçlanmıştır. Bu çalışmada, Cumhuriyet Dönemi’nde gerçekleşen önemli inkılâplardan olan Harf İnkılâbı öncesinde hurufat meselesi hakkında Meşrutiyet Dönemi aydınlarının basın, kitap ve risaleler aracılığıyla savundukları görüşler incelenmiştir.
Keywords : Meşrutiyet Aydınları, Arap Alfabesi, Latin Alfabesi, Lisan