491 Numaralı Tahrir Defterine Göre 1570 Yılında Havran Kazası’nın Nüfus Yapısı

Authors : Mustafa Itri Küçükoğlu

Pages : 131-146

Doi:10.21551/jhf.1482461

View : 73 | Download : 90

Publication Date : 2024-06-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Havran, Suriye’nin güneyinde bulunan, bir kısmı da Ürdün’ün kuzeyini kapsayan sınırları kesin bir biçimde belirlenemeyen geniş bir bölgedir. Lav birikintilerinin üzerinde bulunan Havran Ovası, zahire yetiştirmede en verimli bölgelerden birisidir. Havran’ın, yeterli seviyede yağış alan bölgeleri hububat tarımı için oldukça verimli olup, batı sahasındaki ovalar Suriye’nin adeta tahıl ambarıdır. Bu yüzdendir ki, eski çağlardan beri iskân sahası olan Havran, tarih boyunca birçok kavmin meskûn olduğu bir yer olarak karşımıza çıkmaktadır. Havran, gerek İslam öncesi dönemde gerek İslamiyet sonrasında çok sayıda devletin hâkimiyetine girmiştir. 1516 yılında Yavuz Sultan Selim’in Merc-i Dâbık Savaşı’nda Memlûkleri yenmesiyle Suriye bölgesi hızlı bir şekilde Osmanlı yönetimine girmiştir. Bu süreçte Havran da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Bu dönemde Şam Sancağı’na bağlı bir kaza olarak varlığını sürdüren Havran, XIX. yüzyılın ortasına kadar bu statüsünü korumuştur. Havran Kazası’nın 1570 yılındaki nüfus yapısını ele aldığımız bu çalışmada, klasik dönem Osmanlı tarihi için önemli belge türlerinden olan tahrir defterleri temel kaynağımızı oluşturmaktadır. Çünkü Osmanlı’da vergi veren nüfus bu defterlerde kayıt altına alınmıştır. Bu bağlamda 1570 yılına ait olan 491 numaralı tahrir defteri esas alınarak Havran Kazası’nın nüfus yapısı ve buradaki konargöçer Türkmen varlığı hakkında bilgi verilmiştir.
Keywords : Havran, Suriye, Tahrir defterleri, Nüfus, Türkmen