19. Asrın Ortalarında Halep-Musul-Bağdat Hattında Aneze Ve Şammar Aşiretlerinin Mücadelesi Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Zafer Benzer

Pages : 394-404

Doi:10.21551/jhf.1597648

View : 49 | Download : 27

Publication Date : 2024-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, son dönemlerinde Anadolu topraklarının güneydoğusu ile Irak ve Suriye’de Arap aşiretlerinin çekişme ve şekavetleriyle meşgul olmak zorunda kalmıştır. Bu aşiretlerin başında kalabalık nüfuslu ve bedevi yaşam tarzları sebebiyle sürekli hareket halinde olan Aneze ve Şammar aşiretleri yer almıştır. Bu aşiretler 19. asır boyunca Halep, Musul, Şam, Bağdat hattından Fırat Nehri kıyılarına kadar yayılmış ve bunlar arasında güç mücadeleleri meydana gelmiştir. Hakimiyet kurma ve nüfuz alanlarını genişletme çabasından kaynaklı bu mücadeleler zaman zaman çatışmaya dönüşmüştür. Bu çatışmaların yaşandığı dönemlerden biri de 1850-1860 seneleri arasıdır. Hatta 1857 sonu ve 1858 başlarında bu iki aşiret birbirileriyle savaşır duruma gelmiştir. Çalışmanın amacı, 19. asrın ortalarında bu iki aşiret arasında yaşanan güç mücadelesinin neden ve sonuçlarıyla bölgeye etkilerini ortaya koyabilmektir. Yapılan araştırma sonucunda, meydana gelen çatışmaların daha çok Şammar Aşireti’nden kaynaklandığı, ortaya çıkan muharebedeyse Anezelilerin üstün geldiği belirlenmiştir. Muharebe sonrası Aneze Aşireti’nin etki alanını daha da genişlettiği fakat bazı asayişsizliklere de yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın temel kaynakları arasında başta Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi’ndeki konuyla ilgili arşiv vesikaları olmak üzere çeşitli telif ve tetkik eserler yer almaktadır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Suriye, Irak, Arap Aşiretleri, Aneze, Şammar