Salmon Mektuplarına Göre 1908 İşçi Grevleri: Orosdi-Back Grevi Örneği

Authors : Yasin Taşkın

Pages : 1-25

Doi:10.21551/jhf.1622888

View : 36 | Download : 29

Publication Date : 2025-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Meşrutiyet’in ilanı sonrasında ülke genelinde oluşan hürriyet havası beraberinde yeni gelişmeleri de getirmiştir. Yayın organlarının sayısı hızla artmış, yeni gazete ve mecmualar çıkarılmıştır. Toplumsal örgütlenmelerin sayısı artmış, sosyal problemler daha gür bir sesle ifade edilmiştir. Bazı kavramlar Osmanlı kamuoyunda daha sık duyulmaya başlamıştır. “Grev” de bunlardan birisidir. Kanun-ı Esasi’nin yürürlüğe girmesinden sonra gerçekleşen ilk örgütlü faaliyetlerden biri de işçi grevleri olmuştur. Aynı anda çok sayıda kuruluş ve müessese çalışanı greve gitmiş ve bir süre ekonomik faaliyetler duraksamıştır. Grevler çalışma koşullarının iyileştirilmesi, ücretlere zam yapılması, prim, tatil ve izin gibi sosyal hakların tanınmasını talep etmiştir. Bu süreçte aynı taleplerle greve giden işçiler arasında Orosdi-Back firmasının İstanbul ve Selanik şubesi çalışanları da bulunmaktadır. Yahudi asıllı bir Fransız vatandaşı olan Louise Salmon, söz konusu grevlerin yaşandığı sırada Orosdi-Back firmasının İstanbul-Bahçekapı mağazasında yönetici olarak çalışmaktadır. Bu yüzden olaylara birincil gözden şahit olmuş ve olaylar hakkında ailesine yazmış olduğu mektuplarda ayrıntılı bilgiler vermiştir. Bu çalışmada Salmon’a ait bu mektuplar birincil kaynak olarak kullanılmıştır. Döneme ait gazete ve mecmualar, finans raporları ve arşiv kayıtları incelenerek mektuplarla mukayese edilmiştir. Böylece Salmon’un doğrudan gözlemleri üzerinden 1908 işçi grevlerinin iç yüzü, nedenleri ve sonuçları tartışılmıştır.
Keywords : Grev, İşçi Hakları, II. Meşrutiyet, Osmanlı, Orosdi-Back.