Arşiv Belgeleri Işığında Kâzerûniyye’nin Anadolu’daki Varlığı

Authors : Sevâl Günbal Bozkurt

Pages : 1-33

View : 132 | Download : 126

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kâzerûniyye, X. yüzyılda arif ve muhaddis Şeyh Ebû İshak Kâzerûnî (352-426 h./963-1035 m.) tarafından İran’ın Fars eyaletindeki Şiraz şehrinin bir kasabası olan Kâzerûn’da kurulmuştur. Kâzerûniyye’nin ünü, şeyhinin sağlığında Anadolu, Çin ve Hindistan’a kadar yayılmış olup, bu tarikat kendine ciddi bir genişleme alanı bulmuştur. Gaza anlayışı ile hareket eden Ebû İshak’ın kurmuş olduğu tarikatın ortaya çıktığı ülke dışında başka coğrafyalarda da neşvünema bulacak kadar yayılmacı bir siyaset izlemesi onun gerek Anadolu’da gerekse başka İslâm ülkelerinde etkili olmasına sebep olmuştur. Nitekim Anadolu sahasında da Kâzerûniyye tarikatı adına kurulan zaviye ve tekkelerin olduğu bilinmektedir. Kâzerûnîlik araştırmalarında çoğunlukla benzer eserler kaynak gösterilerek belli başlı şehirlerdeki zaviyelerin isimleri zikredilmiştir. Ancak arşiv belgeleri incelendiğinde Kâzerûniyye’nin Anadolu sahasında zikredilenden daha geniş bir yayılma alanı bulduğu görülmüştür. Ankara’da bulunan Kâzerûnî zaviyesi buna bir örnektir. Tasavvuf ve tarikatların Anadolu’daki yayılışına dair incelemelerde buradaki zaviyeye değinilmemesi dikkat çekmektedir. Bu çalışma ile Anadolu’nun diğer şehirlerinde de benzer bir durum söz konusu olabilir mi sorusundan yola çıkılarak arşiv belgeleri incelenmiş ve bu kurumlarla ilgili belgelerin tarihleri göz önünde bulundurularak tarikatın Anadolu’da etkin olduğu yıllara yönelik bir araştırma yapılmıştır. Bu çalışmada yer verilen bazı belgelerden istifade ile tarikatın nasıl bir yayılma izlediğine değinilmiştir.
Keywords : Kâzerûnîyye, Ebû İshak Kâzerûnî, Anadolu, Arşiv, Zaviye