تحقيق (( رسالة حبل الله المتين في عقيدة الشيخ الأكبر محيي الدين)) لحسين بن طعمة البيتماني

Authors : İyat ERBAKAN, Halil İbrahim DELEN

Pages : 145-201

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İ bnü’l-Arabî’nin sıkı takipçisi olan ve döneminin önde gelen sufilerinden kabul edilen Abdilganî b. İ smâîl en-Nâblusî’nin ö ğ rencisi tarafından kaleme alınan “ Risâle Hablullahi’l-Metîn fî Ak ī deti ş - Ş eyhi’l-Ekber Muhyiddîn ” adlı bu risale 18. yy da İ bnü’l-Arabî’nin görü ş leri etrafında toplanmı ş Ş am’daki önemli bir sufî hareketin konumunu gözler önüne sermektedir. Risalenin ba ş tarafından anladı ğ ımız kadarıyla Ş am’da İ bnü’l-Arabî’nin itikadi görü ş lerini okutmak amacıyla Nâblusî’nin özel bir ders halkasının oldu ğ u anla ş ılmaktadır. Bu ders halkasında İ bnü’l-Arabî’nin itikadi görü ş lerinin okutulup daha sonra ş eriate uygun oldu ğ unun tekid edilmeye ve delillendirilmeye çalı ş ıldı ğ ı anla ş ılmaktadır. Bu bize o dönemde Ş am’da olan tasavvufi ortamın en önemli özelli ğ ini göstermektedir ki o tarikatle ş eriatın bir götürülmesi veya di ğ er bir ifade ile aralarının bulunmasıdır.  Bu nedenle Ş am Tasavvuf çevresinde di ğ er tasavvufi mecralarda ortaya çıkan ayinler/uygulamalar gözükmemektedir. Yazarın dönemindeki bazı sufilerin Allah’a ula ş mak amacıyla ş er’î emirlere muhalif bazı tasarruflarını ele ş tirmesi de bunu destekler mahiyettedir. Bu hassasiyetinden dolayı - ş er’î naslara ba ğ lılı ğ ı ve verdi ğ i önemin ortaya çıkması amacıyla- fikri soruldu ğ unda ayet ve hadislerle delillendirmeye özen gösterdi ğ ini görüyoruz. Ş am’da önemli tarikat ş eyhlerinden birisi olan müellif -risalenin ba ş ında da beyan etti ğ i üzere- yanlı ş algıları düzeltmek, mürdilerine tasavvuf e ğ itimine ba ş lamadan sahih itikadi bilgileri ö ğ retmek ve sufilerin sahih inanç sistemini müstedlel olarak ifade etmek amacıyla bu risaleyi kaleme almı ş tır. Buradan anlıyoruz ki o avamın ve havassın inancını ayırmakta müridlerine İ bnü’l-Arabî’nin oldu ğ u havas seviyesine ula ş malarını nasihat etmektedir. Müellif müridlerin gönüllerin sahih inanç esaslarının yerle ş mesi amacıyla salihlerin sohbetine önem göstermekte ve onların sıkıntılı hal ve söylemleri kar ş ısında do ğ ruyu açıklamaktadır. Müellif risalenin sonunda -sahih akaidi uyguladıktan sonra- müride gereken salih amellerden ayet ve hadislerle müstedlel bir ş ekilde bahsederek risalesine son vermektedir.
Keywords : Akāid, Tasavvuf, Muhyiddîn İbnül Arabî, Hüseyin b Tume el Beytümānî