Atâ b. Ebû Rebâh ve Hadis İlmindeki Yeri

Authors : Hızır YAĞCI

Pages : 825-854

Doi:10.47424/tasavvur.886996

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tâbiîn neslinin genel olarak İslâmî ilimlerin teşekkülünde özelde ise ha-dis ilminin gelişimindeki katkısı bilinmektedir. Bu katkının niteliği konusun-da çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Böyle bir amacın bir parçası olmak bu çalış-manın da hedefleri arasındadır. Özellikle Abdullah b. Abbas’ın talebesi ve ondan sonra Mekke mektebinin en tanınmış hocası olan Atâ b. Ebû Rebâh’ın hadisçiliğine yönelik herhangi bir çalışma yapılmaması ayrı bir teşvik edici saik olmuştur. Erken dönem şahsiyetlerinden olan Atâ’nın hayatı ve ilmî kişiliğini incelerken başta şahsına ait fetva ve rivâyetler olmak üzere ilk dönemden itibaren kaynaklardan elde edilen bilgilerle birtakım sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırma ve incelemeye değer, hareketli bir siyasî yaşam süren Atâ, erken dönemde ortaya çıkan fikrî ve toplumsal çalkantıların içinde yaşamıştır. Eğitimci kişiliği ile dikkat çeken Atâ, başta İbn Abbas olmak üzere sahâbeden aldığı ilmî mirasa kendi tecrübelerini katarak sonraki nesillere aktarmıştır. Mekke müftülüğü ve hac organizasyonlarında uzun yıllar fetva mercii olması edindiği önemli tecrübelerdendir. Sünnete bağlılığı ile maruf olmasının yanı sıra tâbiîn nesli arasında fetva ve ictihadlarıyla tanınanlar arasında yer almıştır. Münekkid bir hadis hafızı olan Atâ, hadiste mutlak otorite kabul edilmiştir. Hadiste ilk telfîk yapanlardan biri olması, nakilde bulunduğu kaynakların çeşitliliğini ve rivâyetlerin birçok tarîkini bildiğini göstermektedir. Yazılı rivâyetlerde bulunmuş ve hadis yazımını teşvik etmiştir. Kullandığı bazı hadis kavramlarıyla hadis ıstılahlarının gelişimine katkı sağlamış ve mürsel rivâyetlerinin çokluğu ile dikkat çekmiştir.
Keywords : Hadis, Ebû Hanîfe, Ebû Hanîfe, İbn Cüreyc, İbn Cüreyc, mürsel, mürsel, telfîk, telfîk, ihtilât, ihtilât, tedlîs, tedlîs