Tasavvuf ve Hanbelî Gelenek: Kādî Ebū Yaʿlâ el-Ferrâ’nın Tasavvufa Yaklaşımı Bağlamında Bir Değerlendirme

Authors : Hacı Bayram BAŞER

Pages : 207-236

Doi:10.47424/tasavvur.905285

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tasavvufun İslâm toplumunda yaygınlaştığı erken dönemdeki gelişmeleri anlamak, tasavvuftan diğer disiplinlere yönelik çalışmaları zorunlu kıldığı gibi, diğer dinî ilimlerden tasavvufa bakışın da ele alınmasını gerektirmektedir. Bu kapsamda dikkati çeken isimlerden birisi de ünlü Hanbelî âlim Ebū Yaʿlâ el-Ferrâ’dır insert ignore into journalissuearticles values(ö. 458/1066);. Ebū Yaʿlâ el-Ferrâʾ hadis, fıkıh ve tefsir ilimlerinin yanı sıra tasavvufî ve kelâmî konularla ilgilenerek bu alanda yazdığı eserlerle bilhassa Hanbelî geleneği içerisinde önemli bir yere sahiptir. Ehl-i sünnet kelâm mekteplerinin teşekkül edip yaygınlaştığı ve tesirini icra ettiği bir dönemde yetişen Ebū Yaʿlâ, Hanbelî bakış açısını korumakla birlikte kelâm metodunu kullanarak hem bazı kelâm ekollerini hem de sûfîleri eleştirmiştir. Dolayısıyla onun görüşlerini tahlil etmek, ilk dönem dinî ilim geleneğinin teşekkül şartlarını anlamak bakımından önem arz ettiği gibi tasavvuf ve Hanbelî gelenek arasındaki ilişkiye dair de ipuçları verecektir. Bu makalede Ebū Yaʿlâ’nın Kitâbu’l-Muʿtemed ve Kitâbü’t-tevekkül eserlerinde onun zühd, tasavvuf ve tevekkül anlayışı irdelenmekte, tasavvuf ve Hanbelî gelenek arasındaki ilişkiyi anlamadaki önemi vurgulanmaktadır.
Keywords : Tasavvuf, Hanbelîlik, Kādî Ebū Yaʿlâ el Ferrâʾ, Tevekkül, Veraʿ