لماذا لم يتشيّع المصريون تحت الحكم الفاطمي؟

Authors : Ramy MAHMOUD

Pages : 663-707

Doi:10.47424/tasavvur.1085371

View : 23 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Fatımi tarihi, Mısır`daki İslam tarihinin ana dönemlerinden biri olarak kabul edilir. Bu dönemlerde Fatımi Halifesi el-Muiz Lidinillah ve lideri Cevher es-Sıkıllî tarafından yönetilen önemli şahsiyetler vardır. Fatımilerin ilk kuluçka merkezi olması için Kahire şehrini inşa eden ve Fatımi halifesi el-Muiz`in gelişine hazırlayan odur. Aynı şey el-Ezher Camii için de geçerlidir. El-Ezher Camii, kuruluşundan bugüne kadar, tarihi süreç boyunca İslam dünyasında küresel bir ün kazanmıştır. Buna camiler, okullar ve sokaklar gibi Eski Kahire`ye dağılmış birçok Fatımi anıtını ekleyin, tüm bunlar genel olarak Mısır ve özel olarak İslami Mısır hakkında konuşurken öne çıkmaktadır. Fatımiler Mısır topraklarını çok fazla ele geçirmeye çalıştılar, bu amaçla Kuzey Afrika`dan Mısır`a iki askeri harekât yapıldı, ancak ikisi de başarısız oldu. Daha sonra Cevher es-Sıkılli liderliğindeki üçüncü sefer, Fatımi Halifesi el-Muizz`in bu sefer tedariği iyi yapması ve orduyu iyi düzenlemesi-sayesinde başarılı oldu. Daha önce İskenderiye şehri ve diğerleri aracılığıyla bu coğrafyaya vaizler göndererek, İhşidi devletinin çökeceğini ve Mısır`ın içine düştüğü bu adaletsizlik ve ekonomik sıkıntıdan kurtaracak birinin geleceğini müjdelemişti. Fatımi lideri Cevher es-Sıkılli’nin gelişinden sonra Fatımi halifesini kabul etmek için Kahire şehrini ve ardından el-Ezher Camii`ni kurdu ve Mısır üzerinde Fatımi hakimiyetini ilan etmek için çeşitli düzenlemeler yaptı. Fatımiler İsmaili Şii mezhebini Mısırlılara empoze etmeye çalıştılar mı? Bu araştırma ile bu sorunun yanıtını arıyoruz ve sağlıklı bir sonuca varabilmek için araştırma ilk olarak Mısır`ın Fatımi girişi öncesindeki mezhep tarihine ışık tutmaya çalıştı. Böylece araştırma, bu dönemde Mısırlıların Sünni veya Şii olsun, ne tür inanç eğilimlerine sahip olduklarını gösterecektir. Sonra Fatımilerin Mısır`a girişine değindi; Fatımiler tarafından gerçekleştirilen ve aslında İsmaili mezhebini Mısırlılara empoze etmeye çalıştıklarını ispatlayan en önemli olaylara odaklandı. Kahire`nin kuruluşunun amacı bu şehri İsmaili dava için bir merkez yapmaktıve İsmaili mirasının hazinelerini içeren El-Ezher Camii ve ona bağlı kütüphane, İsmaili düşüncesi için bir başlangıç noktası temsil ediyordu. İsmaili kitapları, Kadı el-Nu`man liderliğindeki birçok inanç tarafından orada düzenli olarak öğretildi ve Kadı`nın ailesi ülkede dini, bilimsel ve adli kontrolü üstlendi. Mısırlılardan oluşan bir heyet, Fatımi lideri Cevher es-Sıkılli’den, kendilerini rahatlatmak ve özellikle inançları ve dini meseleleriyle ilgili korkularını gidermek için bir söz almaya çalıştı. Makalemiz daha çok çekişme içeren bu konulara odaklanmaktadır. Makale üç kısma ayrılmıştır, birincisi Mısır`ın Fatımi girişinden önceki mezhep tarihi, ikincisi Şii mezhebini Mısır`a empoze etme girişimleri. Son nokta ise direniş ya da bu dayatmayı engelleyen şeylerdir ve Fatımi binaları, camileri ve anıtları üzerindeki Fatımi etkisinin geri çekilmesine neden olan şey de bu son kısımdır.
Keywords : Tarih, Fatımiler, İsmaililer, Mısır, Selahaddin Eyyubi