Receb-i Sivâsî’nin Necmü’l-Hüdâ Adlı Eseri Bağlamında Allah Dostları ve Sözde Sûfîlere Dair Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Authors : Fatih Çınar

Pages : 245-270

Doi:10.47424/tasavvur.1447818

View : 87 | Download : 61

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Halvetiyye tarikatının ana şubelerinden biri olan Şemsiyye kolunun ku-rucusu Şemseddîn-i Sivâsî’dir. Sivâsî, aslen Zilelidir. O, Sivas’a gidişinin ardından buranın faaliyetlerine merkez olması ve Zile’nin o dönemde Sivas’a bağlı bir yerleşim merkezi olması gibi sebeplerle “Sivâsî” nisbesi ile meşhur olmuştur. Sivâsî’nin ilmî, vicdânî, siyâsî, kültürel ve askerî tesirlerine, ona en yakın isimlerden biri olarak şahitlik eden kişi ise yeğeni, damadı ve Sivas’taki âsitânede şeyhlik görevi de yapan Receb-i Sivâsî’dir. O, yaklaşık elli yıl Şemseddîn-i Sivâsî’nin sırlarına vâkıf olmuş ve Şemseddîn Efendi’nin vefatından sonra onun hayatına dâir birinci elden bilgileri paylaştığı Necmü’l-hüdâ fî menâkıbı’ş-şeyh Şemseddîn ebi’s-senâ adlı eseri kaleme almıştır. Her ne kadar Necmü’l-hüdâ, temelde Şemseddîn-i Sivâsî’nin doğumu, ailesi, ilmî ve mânevî gelişimi, hizmetleri, halîfeleri, tesir halkası ve Eğri Seferi’ne katılması gibi konu başlıklarıyla Sivâsî’ye hasredilmiş bir eser gibi görünse de Recep Efendi, eserin satır aralarında tasavvufî düşüncelerini yansıtan önemli bilgilere de yer vermiştir. Bu çalışmada Receb-i Sivâsî’nin Necmü’l-hüdâ adlı eseri bağlamında bir Halvetî-Şemsî şeyhi olarak Allah dostları ve sözde sûfîlere dair düşünceleri ele alınmıştır. Başta Şemseddîn-i Sivâsî olmak üzere, onun Necmü’l-hüdâ’da Allah dostları ve sözde sûfîlere dair düşüncelerine tesir eden isimler üzerinde durulmuş, ayrıca Recep Efendi’nin tasavvufî görüşlerinin, tasavvuf ehli ve Şemseddîn-i Sivâsî’nin düşüncelerinin kendisinden sonraki kuşaklara aktarmadaki fonksiyonuna dikkat çekilmiştir.
Keywords : Tasavvuf, Receb i Sivâsî, Necmül hüdâ, Allah Dostları, Sözde Sûfîler, Değerlendirme