Câbirî’nin İ‘câzu’l-Kur’ân Anlayışının Tahlil ve Tenkidi

Authors : Hüseyin ORAL

Pages : 472-488

Doi:10.31121/tader.748741

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2020-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Muhammed Âbid el-Câbirî insert ignore into journalissuearticles values(1935-2010);, son dönemin önemli mütefekkirlerindendir. Fehmü’l-Kur’âni’l-Hakîm isimli üç ciltlik tefsiri ve Kur’an’a dair yazdığı Medhal ile’l-Kur’âni’l-Kerîm adlı eseri, tefsir ilmi açısın-dan Cabiri’nin önemini bir kat daha artırmaktadır. Bu çalışma, Câbirî’nin Kur’ân’ın i‘câzına dair görüşle-rini gerekçeleriyle ortaya koymayı ve eleştirel bir bakış açısıyla tahlil etmeyi amaçlamaktadır. Câbirî’ye göre Kur’ân’ın, Kureyş’i en çok etkileyen yönlerinden biri nazmıydı. Bu nazım, daha önce duydukları hiçbir söze benzememesine rağmen onlar inanmamakta direndiler. Allah da onlara önce Kur’ân’ın tümünün, ardından on sûrenin ve nihayet tek bir sûrenin benzerini getirmeleri hususunda meydan okudu. Ku-reyş’liler bu tehaddîler karşısında âciz kalınca Kur’ân’ın mu‘ciz yönü ortaya çıkmış oldu. Ayrıca -Câbirî’ye göre- Kur’ân’ın i‘câzında, belagat ve fesahatine ilaveten okunuş tarzının da etkisi söz konusudur. “Tec-vid” ve “tertil” şeklinde isimlendirilen bu okuyuş tarzı Kur’ân’ın bir parçasıdır. Bunun yanında Kur’ân’ın önceki peygamberlere verilen hissî mucizeleri neshettiğini düşünen Câbirî, Hz. Peygamber’in tek mucize-sinin Kur’ân olduğunu ifade etmekte ve aktarılan diğer olağanüstü hadiseleri kabul etmemektedir. Ancak bu meselede Câbirî’yi büyük oranda etkileyen İbn Rüşd’ün görüşünün hem daha isabetli hem de daha tutarlı olduğu görülmektedir.
Keywords : Tefsir, Kurân, Câbirî, İcâzul Kurân, Mucize