Ebu İshâk es-Sa’lebî’nin Ulûmu’l-Kur’ân’a Yaklaşımı -el-Keşf ve’l-Beyân Bağlamında-

Authors : Flamur KASAMI

Pages : 122-148

Doi:10.31121/tader.1070813

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ebû İshâk es-Sal‘ebî insert ignore into journalissuearticles values(427/1035); hicrî IV. asrın sonu ile V. asrın başında Nişâbur’da yaşamış meşhur müfessirlerden birisidir. Yaşadığı bölgede zamanın önemli hocalarından ilim tahsil ettiği gibi birçok âlim de ondan ilim tahsilinde bulunmuştur. Muhakkak ki o, hayatını ilimle, talebe yetiştirmekle ve eserler yaz-makla geçirmiştir. “el-Mukri’”, “el-Müfessir”, “el-Vâ’iz”, “el-Edîb”, “es-Sika”, “el-Hâfız”, “el-Mutasavvıf” vb. un-vanlar ile zikredilen Sa‘lebî, İslâm dünyasında, te’lif etmiş olduğu el-Keşf ve’l-Beyân fî insert ignore into journalissuearticles values(an); Tefsîri’l-Kur’ân adlı eseri ile ün kazanmış ve itibar görmüştür. Bu eserde, Esbâb-ı Nüzûl, Muhkem-Müteşâbih, Hurûf-ı Mu-katta’a, Kırâat, Nâsih ve Mensûh, Fedâilu’l-Kur’ân, Müşkilu’l-Kur’ân, Vücûh ve Nezâir ve Mübhemâtu’l-Kur’ân gibi Kur’ân ilimlerine ağırlık verilmektedir. Kur’ân ilimlerine son derece önem veren Sal’ebî’nin“el-Kâmil fî Ulûmi’l-Kur’ân” adıyla Kur’ân ilimlerine dair bir kitabın mevcut olduğu ancak bu eserin günümüze kadar ulaşmadığı bildirilmektedir. Onun bu ilimlere yönelik bir eserinin mevcut olduğunu ispatlayan kendi sözleri olsa gerektir. Kur’ân ilimlerine önem veren Sa‘lebî, tefsirinin mukaddimesinde “Bâbu İlmi’l-Kurân ve’t-Tertîbu fîh” adıyla bir başlık koymuş ve burada farklı hocaların kanalıyla rivayetler aktararak tef-sirde İlmü’l-Kur’ân’a dair ilimlerin öğrenilmesinin gerekli olduğunu ve bunları bilmeden âyetlerin anla-şılmasında zorluklar oluşabileceğini ifade etmiştir. Bu çalışmada kısaca önce Sa‘lebî’nin hayatı ele alınmış-tır. Ardından müfessir için önem taşıyan hem rivayete hem de dirayete dayalı Kur’ân ilimlerine yaklaşı-mına âyetler eşliğinde işaret edilmiştir. Son olarak ilgili hususlar hakkında değerlendirmeler yapılarak onun yöntem ve görüşleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Tafsir, Müfessir, Kur`an, Salebî, el Keşf vel Beyân, Kurân İlimleri, Âyet