Empirical Modelling of Global Solar Radiation in Hatay (Turkey) Province

Authors : Recep KÜLCÜ, Rabia ERSAN

Pages : 446-456

Doi:10.33462/jotaf.828187

View : 22 | Download : 11

Publication Date : 2021-09-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Global güneş radyasyonu tahmininde kullanılan çok sayıda model bulunmaktadır. Ancak bu tahmin modelleri, kullanılan bölgenin iklim ve coğrafi özelliklerine göre değişkenlik göstermektedir. Bir bölge için belirlenen tahmin modeli farklı bir bölgede kullanıldığında başarılı tahminler verememektedir. Bu modellerden doğru sonuçlar alınabilmesi için çalışmaların bölgesel ölçekte test edilmesi, model katsayılarının hesaplanması ve bölgeye uygun modelin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, 5 403 km yüzölçümüne sahip, 39.92º kuzey enlemi ile 36.16º doğu boylamında yer alan, Erinç’in yağış etkinlik indeksine göre 50.6 değeri, De Martonne-Gottmann kuraklık indisine göre 41.3 değeri ile nemli iklim özelliğine sahip Hatay ilinde yatay düzleme gelen aylık ortalama global güneş radyasyonunun tahmin edilebilmesi için 7 farklı model incelenmiş, karşılaştırma grafikleri oluşturulmuş ve istatistiksel parametreler doğrultusunda yorumlamaları yapılmıştır. Çalışma kapsamında modellerin, determinasyon katsayısı insert ignore into journalissuearticles values(R²);, ortalama yüzde hata insert ignore into journalissuearticles values(MPE);, ortalama sapma hatası insert ignore into journalissuearticles values(MBE); ve ortalama karekök hatası insert ignore into journalissuearticles values(RMSE); parametrelerine göre istatistiksel değerlendirmeleri yapılarak, Hatay ili için global güneş radyasyonu değerlerini en doğru tahmin eden model belirlenmiştir. Modeller kullanılarak elde edilen tahminler ve ölçülen gerçek verilerin grafikleri ve istatistiksel parametreler genel olarak değerlendirildiğinde; en başarılı modelin 0.17306 RMSE değeri ile Model 4, en düşük başarıdaki modelin 2.11851 RMSE değeri ile Model 3 olduğu görülmüştür. Modeller determinasyon katsayısına göre yorumlandığında diğer modellerinde genel olarak başarılı olduğu görülmüştür. Fakat bu durum tahmin edilen ve ölçülen verilere ait karşılaştırma grafikleri ile örtüşmemektedir. Bu nedenle tahmin modellerinin istatistiki olarak değerlendirilmesinde determinasyon katsayısının yeterli olmadığı görülmüştür. Modellerin yorumlanmasında ortalama karekök hatası, ortalama yüzde hata ve ortalama sapma hatası değerlerinin bir arada yorumlanması ile daha doğru sonuçlar verdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak Hatay ili global güneş radyasyonu tahmini için Model 4’ün tercih edilmesi önerilmiştir.
Keywords : Güneş enerjisi, güneş radyasyonu, global güneş radyasyonu, modelleme, Hatay