Locke’un Toplum Sözleşmesi Kuramı

Authors : Lokman ÇİLİNGİR

Pages : 31-43

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2019-07-24

Article Type : Review Paper

Abstract :Antikçağ’ın özgür vatandaşlık idealine dayalı siyaset anlayışının yerini Ortaçağ’da Tanrı iradesine dayalı teolojik siyaset anlayışı alır. Yeniçağ’a gelindiğinde Rönesans ve Reform hareketlerinin doğurduğu yeni insan ve toplum anlayışı teolojik bir meşruiyeti savunulur olmaktan çıkarır. Ancak Yeniçağ siyaset düşüncesi Antik idealleri takip ederek, eşit sorumluluk sahibi vatandaşların özgürleşmesi istikametinde gelişeceğine, daha çok tek bir yöneticinin mutlak hâkimiyeti etrafında biçimlenir. Siyasi ahlak da buna uygun şekilde egemen bir Prensin insert ignore into journalissuearticles values(Hükümdarın); eylem tarzı üzerinden üretilmeye çalışılır. İlahi iradenin temsilcisinin dini otoritesi böylece, insanın kendi varlığını ve refahını koruma maksatlı tesis edilen güç siyasetine dayalı üstün otoriteyle yer değiştirir. Yeniçağ’da siyasi bir topluluğun oluşumunu mümkün kılan “toplum sözleşmesi” düşüncesi, “doğa durumu” kavramından hareketle tesis edilir. Ancak, Machiavelli ve Hobbes’ta doğa durumu materyalist ve “bilimsel” bir insan anlayışı üzerine bina edilirken, Locke’da insan doğasının yaratılış mitine uygun teolojik bir temellendirmesi öne çıkar. Öte yandan, aciliyetleri ulusal birlik ve toplumsal barış olan Machiavelli ve Hobbes gibi düşünürlerin mutlak monarşiden yana tavır almaları demokratik bir toplum idealinin ötelenmesine yol açar. İşte liberal aydınlanmacı Locke bu hayalin peşinden koşar. O, bir yandan meşruiyeti Tanrı iradesine bağlayan geleneksel düşünceye, bir yandan da ahlaki değerlerinden yalıtılmış bireyi mutlak bir egemene tabi kılan Yeniçağ’ın siyasi etik anlayışına karşı, özgürlük ve eşitlik temelinde demokratik bir toplumun kavramsal çerçevesini belirlemeye çalışır. Lakin Locke’un mülkiyet ve özgürlüğü yücelten ve bireylerin karşılıklı çıkarlarını gerçekleştirmeyi amaç edinen sözleşme ahlakının ne denli başarılı olduğu tartışma konusudur. Locke’un siyaset felsefesini toplum sözleşmesi kuramı temelinde değerlendirmek ve onu diğer sözleşmeci düşünürlerden farklı kılan noktaları aydınlatmak bu yazının öncelikli amacıdır.
Keywords : Siyaset, Siyasi Etik, Sözleşme Kuramı, Liberalizm, Toplum