Euthyphron-İkilemi: Ahlak ve İlahi İrade İlişkisi

Authors : Muhammet Sait DURAN

Pages : 83-98

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2020-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Tanrı ve ahlak ilişkisi, en geç Platon düşüncesinde felsefesi bir hüviyet kazanmıştır. Platon, Euthyphron diyaloğunda bu ilişkiyi paradoksal olarak ele alır. Çağdaş dünyada bu ikilem, “Tanrı bir şeyi iyi/ahlaki olduğu için mi buyurur; yoksa Tanrı bir şeyi buyurduğu için mi o şey iyi/ahlaki olur” sorusunda kendini bulmuştur. Bu makalede, Euthyphron-ikilemi Platon’un felsefesindeki metafizik arka planını teşkil eden Tanrı ve İyilik İdesi ilişkisi içinde incelenmiştir. Daha sonra ikilemin, tarihi süreçte ahlak düşüncesindeki temel değişimine kısaca işaret edilmiştir. Bu değişim, ahlak metafiziğindeki iki paradigma değişimi çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bunlardan birincisi, İbrahimi dinler bağlamında gelişen mutlak İlah anlayışının felsefeye hâkim olmasıdır. İkincisi ise, özerk akılın Yeniçağ felsefesinde ahlak düşüncesine girmesidir.
Keywords : Ahlak Metafiziği, İyilik İdesi, hüsün ve kubuh, Özerk Akıl, Hume yasası