Parmenides`in Milet Doğa Felsefesini Reddedişi: Bir Sözde-problem Eleştirisi

Authors : Özgür AKTOK

Pages : 173-187

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2021-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, Parmenides’in Miletli filozoflara yönelttiği eleştirinin, onların çözmeye çalıştıkları özdeşlik-değişim probleminin aslında bir sözde-problem insert ignore into journalissuearticles values(pseudoproblem); olduğunun gösterilmesi olarak yorumlanabileceğini öne sürmektedir. Miletli filozofların birbirlerini sert biçimde eleştirmelerine rağmen geliştirdikleri farklı doğa anlayışları, özdeşlik-değişim geriliminden kaynaklanan ontolojik problemin meşruiyetini kabul eden ve aynı paradigmanın içinden konuşan ortak bir dil oluşturur. Onlar aynı soruyu farklı arkhe öğretileriyle yanıtlamaya girişirken, Parmenides özdeşlik-değişim gerilimini çözmeyi bu gerilimin iki kutbundan birisi olan değişimin varlığını kategorik olarak değilleme yoluyla reddeder. Parmenides, Miletli filozofların doğa üzerine geliştirdikleri öğretilerin içeriğine girmeden onları ‘varlık’ yüklemini yanlış kullanmakla eleştirir ve bu yanlış dil kullanımının yol açtığı mantıksal çelişkileri ortaya koyar. Sonuç olarak, bu dil kullanımından ortaya çıktığını saptadığı özdeşlik-değişim problemini içeriği açısından değil, biçimsel olarak yadsımış olur. Bu bağlamda, makale, “sözde-problem” terimini “dilin yanlış kullanımından kaynaklanan problem” olarak tanımlayarak bu terime modern felsefede popülerlik kazandırmış olan Carnap ile terimin tanımı konusunda uzlaşmakla birlikte, onun yaptığı gibi bu tanımı pozitivist bir epistemolojiyle temellendirmeyerek ondan ayrılmakta ve böylece sözde-problem kavramını normatif değil, betimsel bir kavram olarak kullanmaktadır. Makale, bu betimsel kavram ışığında Parmenides’in özdeşlik-değişim problemini nasıl reddettiğini ve bu reddin onun köktenci mantıksal özdeşlik anlayışının tutarlı ve zorunlu bir sonucu olduğunu göstermeyi amaçlamaktadır.
Keywords : Değişim, Doğa, Durağanlık, Milet Okulu, Özdeşlik, Parmenides, Sokrates öncesi Doğa Felsefesi, Varlık