Erdem Etiğine Yönelik 'Kişilikten-Yoksunluk' İtirazı ve Bu İtiraza Karşı Bir Savunu

Authors : Enes Dağ

Pages : 129-149

Doi:10.55256/temasa.1456099

View : 72 | Download : 58

Publication Date : 2024-06-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir erdem etikçisi olan M. Stocker, 20. yüzyılda yeniden canlanan erdem etiğinin rakip ve alternatif bir teori olduğunu göstermek adına, diğer modern ahlak teorilerinin faile eylemde bulunma sebepleri ve gerekçeleri verirken onlara güdüleri ve motive edici unsurları sağlayamadıklarını savunur. Stocker deontoloji ve sonuççuluk gibi bu tarz teorileri, failin doğasını hesaba katmadıkları için “ahlaki şizofreni”yle niteleyerek failin gelişimine ve karakterine vurgu yapan erdem etiğinin bu konudaki özgünlüğünü ortaya koymaya çalışır. Ancak Stocker’in argümanı, erdem etiğinin de aynı eksiklikten mustarip olduğunu ve bunun da “kişilikten-yoksunluk” olarak nitelenebileceğini söyleyen bir grup yorumcunun itirazına maruz kalmıştır. Buna karşılık erdem etiğini savunan ve bu yorumcuları eleştiren karşıt bir kutup daha doğmuştur. Bunun neticesinde erdem etiğinin “kişilikten-yoksun” olup olmadığına yönelik literatürde yer alan önemli bir tartışma devam etmektedir. Bu makale, önce Stocker’in argümanını mercek altına almakta, söz konusu literatürü tanıtmakta ve bu literatürde erdem etiğine saldıran en güçlü iki yorumcu olan T. Hurka ve S. Keller ile erdem etiğini savunan en ünlü iki yorumcu olan J. Annas ve G. Pettigrove’un sırasıyla saldırı ve savunu argümanlarını analiz etmektedir. İkinci olarak bu makale, anılan tartışmanın savunu kutbunda yer almakta, ancak benzer savunuyu yapan yorumcuların argümanlarının zayıf taraflarını saptamaktadır. Aynı tarafta ve fakat farklı bir pozisyonda durma iddiasında olan makale, erdem etiğini söz konusu itiraza karşı savunmak adına Anscombe’un “ahlakta otorite” teorisini yardıma çağırmaktadır. Eğer bu makale Anscombe’un “ahlakta otorite” teorisinin erdem etiğini “kişilikten-yoksunluk” itirazından kurtarabileceğini ortaya koymayı başarabilirse, bu, son tahlilde Anscombe’un erdem etiğine bir başka katkısını göstermek açısından ayrı bir önem arz edecektir. Bunu gösterme çabası makalenin iddiaları arasındadır.
Keywords : Erdem Etiği, İtirazlar, Kişilikten Yoksunluk, Eylem, Güdü, Gelişim, Ahlakta Otorite