Gilles Deleuze Açısından Immanuel Kant Felsefesi: Deleuze’ün Kant Okuması Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Gülsima Urtekin, Serdar Saygılı

Pages : 171-180

Doi:10.55256/temasa.1562926

View : 120 | Download : 81

Publication Date : 2024-12-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Gilles Deleuze, kıta felsefesinin önde gelen filozoflarından birisi olarak kabul edilmektedir. Deleuze felsefeyi kavram yaratmak, kendisini de saf metafizikçi olarak tanımlamıştır. Deleuze felsefesine sistem filozoflarını okumakla başlamıştır. Bu okumalar arasında dikkat çeken isimlerden biri de Kant olmuştur. Deleuze, bu okumalar sonucunda verdiği seminerlerde dinleyicilerini Kant üzerine düşünmeye yönlendirirken aynı zamanda Kant sistemi üzerinde analizler yapmıştır. Deleuze’ün Kant üzerine yaptığı analizler çağdaşları tarafından takdir görmüştür. Zira Kant felsefesindeki zorluklar ya da muğlak olarak değerlendirilebilecek bağlantılar, Deleuze’ün okumalarıyla açıklık kazanmıştır. Deleuze yaptığı analiz sonucunda Kant’ın sabit özne, uzam-zaman ve sistemli düşünme anlayışlarını eleştirmiştir. Çünkü Kant’ın sabit özne anlayışı herhangi bir sisteme bağlı düşünmeyi gerektirir. Özne, sistemin dışına çıkamadığı için farklı düşünmeyi ertelemektedir. Deleuze, Kant’ın kategoriler, uzam-zaman ve özne anlayışıyla farklı düşünmeyi olumsuzlayan bir sistem geliştirdiğini düşünmüştür. Deleuze Kant’ın bu sistemini eleştirirken köksap düşünme ve oluş içinde özne anlayışı bağlamında sistemsiz bir düşünce geleneği başlatmıştır. Bu bağlamda Kant’ı eleştirmesine rağmen Kant etkilerini de felsefesine taşımıştır. Bu çalışmada Kant felsefesi ile Deleuze fikirleri arasındaki etkileşimler ele alınacak, Kant’ın Deleuze felsefesindeki yeri tartışılacaktır.
Keywords : Deleuze, Kant, Uzam, Zaman, Transandantal Özne, Köksap