Sosyal Demokrasi İdeolojisi İçinde Eduard Bernstein’ın “Liberal Sosyalizm”i

Authors : Ekin ERDEM

Pages : 51-69

Doi:10.30626/tesamakademi.881684

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2021-02-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Eduard Bernstein, 19. yüzyıl’ın ikinci yarısında ağırlıklı olarak Marksizm’in etkisi altında olan sosyalist ideolojiyi, Hegel’den devralınan diyalektik yöntem ve determinist tarih kuramından yalıtarak Kant’ın eleştirel felsefesi ve İngiliz ampirisizminin evrimci yaklaşımıyla sentezlemeyi denemiş bir kuramcıdır. Bu çabasıyla, Lassalle, Kautsky ve Jaures gibi düşünürlerle beraber sosyal demokrasinin belli başlı öncüleri arasında yer alan Bernstein’ın modeli, Kantçı kökenlerine vurgu yapılmak istendiğinde “etik sosyalizm”, İngiliz reformizmiyle olan ilişkisine dikkat çekilmek istendiğinde ise “evrimsel sosyalizm” olarak adlandırılmaktadır. Bununla beraber, sosyal demokrasiyi 18. yüzyıl liberalizminin “meşru mirasçısı” olarak nitelendiren, hatta geniş anlamıyla sosyalizmin “örgütlü liberalizm” anlamına geldiğini ileri süren Bernstein’ın modeli, daha kapsayıcı biçimde, “liberal sosyalizm” olarak da tanımlanabilir. Bu çalışmada Bernstein’ın siyasal felsefesi, miras aldığı düşünsel gelenekler ve yaşadığı dönemde yükselen düşünce akımları karşısındaki tutumuyla karşılaştırılarak ele alınmaktadır.
Keywords : Revizyonizm, Etik Sosyalizm, Evrimsel Sosyalizm, Liberal Sosyalizm