Orta Doğu’da Güç Dengeleri: Suriye Krizi ve İran’ın Stratejik Hamleleri (1990-2020)

Authors : Arif Akbaş

Pages : 13-40

Doi:10.30626/tesamakademi.1407137

View : 70 | Download : 53

Publication Date : 2025-02-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makaledeki amacımız İran’ın dış politikası, İran hükümeti ile diğer devletlerarasındaki ekonomik, askeri ve sosyal ilişkileri Türkiye’yi de etkileyen boyutuyla açıklanmaktır. Makalede verstehende yöntemi kullanılmıştır. Coğrafya ve jeopolitik İran’ın dış politikasını belirlemede çok önemli bir faktördür. 1979’daki İran Devrimi’nin ardından Ayetullah Humeyni, Şah Muhammed Rıza Pehlevi’nin Amerikan yanlısı dış politikasını terk etmiş ve Orta Doğu’daki varlığını Şii dünyası eksenini kuşatacak şekilde bir yönelime girmiştir. Eski rejim yerine yeni kurulan İslam Cumhuriyeti’nin Orta Doğu’daki son yirmi yıllık dış politikası, yüzüncü yılına giren Türkiye’yi yakından ilgilenmektedir. Ayrıca sahada İran ve Türkiye siyasetleri çoğu zaman çatışmaktadır. İran kendisini çevreleyen ülkelere mezhepsel dinamikler üzerinden sıklıkla tesir etmeye çalışmaktadır. Ülke kendi içinde İslami devrimi teşvik ederken, bir yandan da Batılı ve gayrimüslim etkileri ortadan kaldırmaya yönelik pragmatist bir tutum sergilemektedir. Bu ise Doğucular ile Batıcılar arasında sıkıntılı bir sürecin yaşanmasına neden olmaktadır. Araştırma bulgumuz İran-Irak Savaşı’nın sona ermesinden bu yana İran’ın yeni dış politikası küresel konumu üzerinde dramatik bir etki yaratmaktadır. Coğrafya kaderdir, ama Orta Doğu’da bu kaderin iplerini çeken güçler her zaman değişir.
Keywords : İran, Suriye, Orta Doğu, Türkiye