Küresel Cinsiyet Açıklığı Endeksi Perspektifinden Kadınların Güçlendirilmesi: İzlanda ve Türkiye Karşılaştırması

Authors : Semiha Sultan Tekkanat, Aişe Nur Özkara

Pages : 387-425

Doi:10.30626/tesamakademi.1578024

View : 80 | Download : 75

Publication Date : 2025-02-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Kadınların sosyal, ekonomik, politik ve kültürel anlamda yaşamın her alanında kendilerini ifade edebilmeleri, karar alma ve uygulamada söz sahibi olmaları, yerel ve ulusal kalkınma sürecinde kaynak dağıtımından eşit şekilde yararlanmaları “kadının güçlendirilmesi” olarak ifade edilmektedir. Bu çalışmada; kalkınma planlarında kadının yeri incelenmekte, sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda kadının güçlendirilmesi yönündeki uluslararası gelişmeler ile kadının güçlendirilmesinin ölçülebilmesi amacıyla geliştirilen endekslerden biri olan Küresel Cinsiyet Açıklığı Endeksi detaylı bir şekilde açıklanmaktadır. Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2006 yılında geliştirilen ve günümüzde de toplumsal cinsiyet eşitliğini ölçmeye çalışan Küresel Cinsiyet Açıklığı Endeksi; ekonomik katılım ve fırsatlar, eğitim, sağlık ve hayatta kalma, siyasi güçlendirmeden oluşan 4 alt endeks ve 14 değişken ile incelenmektedir. Günümüzde 146 ülkeye ait ölçüm ve sıralamanın yer aldığı endekste; İzlanda on beş yıldır ilk sırada yer alırken 2024 yılı itibariyle Türkiye 127. sırada yer almaktadır. Çalışmada; betimleyici araştırma yöntemine dayalı nitel analiz ile birlikte; uluslararası ölçümlerin yapıldığı 2006 ve 2024 yılları arasındaki Küresel Cinsiyet Açıklığı Endeks Raporları’na dayalı İzlanda ve Türkiye’ye yönelik nicel analiz gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma ile; İzlanda’nın toplumsal cinsiyet eşitsizliğini azaltma yönündeki ulusal politika ve uygulamalarından dersler çıkarılmakta; Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin azaltılması ve kadının güçlendirilmesine katkıda bulunulması amaçlanmaktadır.
Keywords : Kadının Güçlendirilmesi, Sürdürülebilir Kalkınma, Küresel Cinsiyet Açıklığı Endeksi, İzlanda, Türkiye