Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Yayma Hakkının Tükenmesi ve Avrupa Adalet Divanının 3 Temmuz 2012 Tarihli Usedsoft/Oracle Kararının Hukukumuza Bu Açıdan Etkisi Bağlamında Değerlendirilmesi

Authors : Mustafa AKSU

Pages : 1-28

View : 43 | Download : 5

Publication Date : 2015-06-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Yayma hakkı eserin aslı veya çoğaltılmış nüshalarının satışa çıkarılması ve diğer yollarla dağıtılmasını da içerir. Bu hakkın kullanılması sonucunda eserin, aslı ya da örneğinin mülkiyeti devredilerek ilk satışı veya dağıtımı yapıldıktan sonra, bunların yeniden yayımının engellenememesi genellikle yayma hakkının tükenmesi olarak ifade edilir. Bu ilkenin internet üzerinden yayılan eser örnekleri için de aynen geçerli olup olmadığı tartışmalıdır. Baskın anlayış bu durumu umuma iletim çerçevesinde değerlendirmektedir. Tam da bu sorunu kararında ele alan AAD, tükenme ilkesinin internet üzerinden indirilen programlar açısından da geçerli olduğunu benimseyerek, azınlık görüşüne katılmıştır. Bilgisayar programı doğrudan İnternetten indirilerek edinilmiş olsa bile, program üzerinde sürekli ve tam insert ignore into journalissuearticles values(kesin); şekilde kullanım hakkı tanınmışsa tükenme ilkesi geçerli olacaktır. Ancak kararda tükenme ilkesinin uygulanabilmesi için iki sınırlama getirilmiştir: Bunlardan ilki, lisansı devredenin kendi programını yok etmesi ya da kullanılamaz hale getirmesi, diğeri ise toplu lisansın yine toplu olarak devri zorunluluğudur. Bilgisayar programları bağlamında tükenme ilkesinin internet üzerinden gerçekleşen yaymalarda da uygulanması yerinde bir yaklaşımdır. AAD’nın getirdiği sınırlamalardan ilki yerindedir. AAD’nın tükenme ilkesinin uygulanması açısından benimsediği diğer sınırlandırma ancak somut olaydaki programın özellikleri ile bağlantılı şekilde değerlendirilir ise yerindedir. Aksi halde gereksiz bir kısıtlama niteliğindedir. Karar internet üzerinden sürümü yapılan diğer dijital ürünlerde de tükenme ilkesinin uygulanıp uygulanmayacağı tartışmasını daha canlı hale getirmiştir. Ancak karar doğrudan bu hususu ele almayıp salt bilgisayar programları ile ilgilidir. Kararda belirtilen temel önermeler Türk hukuku açısından kanaatimce aynen benimsenebilir. Bu şekilde internetten eserin izinli ve sürekli tam kullanımına izin verir şekilde indirilmesine imkan veren durumlar, yayma hakkı; kullanıcının seçtikleri yer ve zamanda esere erişime imkan sağlayacak şekilde internette hazır tutulmasını ise umuma iletim kapsamında değerlendirilebilecektir. Anahtar Kelimeler: Yayma hakkı; umuma iletim; tükenme ilkesi; Avrupa Adalet Divanı; bilgisayar programı; İnternetten indirilen programlarda tükenme ilkesi; lisans sözleşmesi; toplu lisans; toplu lisansın parçalanarak devri yasağı; diğer dijital ürünlerde tükenme ilkesinin uygulanması.
Keywords : Yayma hakkı, umuma iletim, tükenme ilkesi, Avrupa Adalet Divanı, bilgisayar programı, İnternetten indirilen programlarda tükenme ilkesi, lisans sözleşmesi, toplu lisans, toplu lisansın parçalanarak devri yasağı, diğer dijital ürünlerde tükenme ilkesinin