ELEKTRONİK ÜRÜN SENEDİ (ELÜS) VE İSLAM HUKUKU AÇISINDAN TAHLİLİ

Authors : Aytaç AYDIN

Pages : 21-36

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihi gelişim süreci içinde kıymetli evrak konusunda çeşitli gelişmeler olmuştur. Geleneksel olarak olarak kağıt senetlerle tedavülü sağlanan kıymetli evrak akabinde önce toplu senet dönemi ile kayıtlı hale getirilmiş sonra ise evraksız kıymetli evrak ortaya çıkmıştır. Evraksız kıymetli evrak ile hakkın hem daha kolay hem de daha hızlı ve ekonomik bir şekilde tedavülü mümkün olmuştur. Elektronik Ürün Senedi insert ignore into journalissuearticles values(ELÜS); bu kapsamda ortaya çıkan, standart nitelikleri olan misli ürünün mülkiyetini temsil eden, hak ile elektronik ortamdaki kaydın kaynaştığı evraksız kıymetli evrak olarak ya da kaydi kıymetli hakkı ifade eder. Kaydi kıymetli hakka bağlı tüm ticari işlemler ELÜS vasıtasıyla yürütülebilir. Bu çerçevde alım-satım, rehin ve icra işlemleri gerçekleştirilebilir. İslam hukukunda mevcut bir hakkın senet vasıtası ile tedavülü mümkündür. İslam hukukunun doğuş döneminden insert ignore into journalissuearticles values(6. yüzyıl); itibaren kıymetli evrak özelliklerini taşyan senetler kullanılmıştır. Pozitif hukuka göre düzenlenen kıymetli evrak ve evraksız kıymetli evrak İslam hukukunun meşru saydığı ve iktisadi değeri bulunan bütün haklar için düzenlenebilir. İslam hukukuna göre, Lisanslı Depo’ya tevdi edilen standart nitelikteki misli ürünün mülkiyet hakkını ifade eden ELÜS ile peşin alım satım, vadeli işlemler insert ignore into journalissuearticles values(futures); ve rehin işlemleri gerçekleştirilebilir. Zira ELÜS, depoda mevcut mütekavvim bir malı temsil etmektedir, ELÜS’ü devralan kişi ilgili ürünü de devralmış sayılır. İslam hukuku açısından ELÜS’ün Vadeli sözleşmesi insert ignore into journalissuearticles values(furues contract); ile ilgil olarak belirtilmesi gereken önemli konu; bunun bir satış sözleşmesi değil bir satış vaadi sözleşmesi niteliğinde olduğudur. ELÜS, hem ürün sahibi olan hem de ürüne ihtiyaç duyan kişler arasında standart nitelikteki misli ürüne dayalı hakların daha kolay ve hızlı tedavülüne yarayan, İslam hukukunun onayladığı bir evraksız kıymetli evrak türü olarak gelinen son aşamayı ifade etmektedir.
Keywords : İslam Hukuku, Evraksız Kıymetli Evrak, Lisanslı Depolama, Elektronik Ürün Senedi, Emtia Borsası