Tritikale genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri

Authors : Zeki MUT, Özge Doğanay ERBAŞ KÖSE

Pages : 47-57

Doi:10.7161/omuanajas.336108

View : 22 | Download : 23

Publication Date : 2018-02-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünyada tritikale insan gıdası ve hayvan yemi olarak değişik şekillerde kullanılmaktadır. Özellikle, marjinal alanların değerlendirilmesinde ve artan yem açığının kapatılmasında önemli bir alternatif bitki olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma, Yozgat ekolojik koşullarında tritikale genotiplerinin verim ve kalite yönünden durumlarını belirlemek amacıyla 2012-2015 yılları arasında üç yıl süreyle yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekrarlamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Varyans analiz sonucunda incelenen tüm özellikler bakımından yıl, genotip ve yıl × genotip interaksiyonları önemli bulunmuştur. Yılların ortalaması olarak bitki boyu (BB) 84.1-107.6 cm, metrekaredeki başak sayısı (MBS) 288.0-508.7 adet, hasat indeksi (HI) % 28.6-38.8, tane verimi (TV) 230.4- 366.1 kg da-1, bin tane ağırlığı (BTA) 29.0-40.3 g, hektolitre ağırlığı (HA) 66.7- 71.3 kg, protein oranı (PO) % 12.3-14.8,  yağ oranı (YO) % 1.11-1.76, nişasta oranı (NO) % 62.2-66.2, kül oranı (KO) % 1.68-2.17, ADF % 2.437-3.585, NDF % 17.5-19.1,  Zeleny sedimantasyon değeri (ZSD) 20.3-30.9 ml, yaş gluten (YG) % 22.4-26.5, K % 0.525-0.668, Mg % 0.129-0.150 ve P % 0.366-0.408 arasında değişmiştir.  En yüksek tane verimi 14 (351.7 kg da -1 ), 15 (359.7 kg da -1 ), 23 (340.2 kg da -1 ) ve 24 (366.1 kg da -1 ) numaralı tritikale genotiplerinden elde edilmiştir. TV ile BB (r=0.422**), MBS (r=0.405**), HI (r=0.548**), BTA (r=0.479**), HA (r=0.559**) ve P (r=0.129*) arasında önemli ve olumlu, PO (r= -0.238**), YO (r= -0.126*),  ADF (r= -0.119*), NDF (r= -0.566**), ZSD (r= -0.304**) ve YG (r= -0.496**) arasında önemli ve olumsuz ilişki tespit edilmiştir. Biplot analiz grafiğine göre 23 numaralı genotip tane verimi yanında; BB, BTA, ZSD, YG,  PO, K, P ve Mg gibi özellikler bakımından da ön plana çıkmıştır. Tane verimi bakımından 7 numaralı genotip tüm çevrelere iyi uyum, 3, 4, 9 ve 21 numaralı genotipler tüm çevrelere orta uyum göstermiştir.
Keywords : Tritikale, verim, kalite, Korelasyon, Stabilite