Türkiye’nin Badem Ticaretinde Küresel Rekabet Gücünün Analizi

Authors : Gül Binboğa, Nevin Demirbaş

Pages : 15-37

Doi:10.7161/omuanajas.1511384

View : 85 | Download : 206

Publication Date : 2025-02-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Badem, yüksek besin değerinin yanı sıra, tıp, kimya, kozmetik gibi birçok alanda kullanılan önemli bir tarım ürünüdür. Sağlıklı ürünlere ve bitki bazlı diyetlere yönelik tüketici eğilimine bağlı olarak bademe yönelik küresel talep artmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin kabuklu ve iç badem ticaretinde önemli ihracatçı ülkeler karşısındaki rekabet gücünün analiz edilmesidir. Çalışmanın kapsamı, 2003-2022 yılları arasındaki 20 yıllık dönemde dünya kabuklu ve iç badem ticaretine ait veriler oluşturmaktadır. Türkiye’nin uluslararası kabuklu ve iç badem ticaretinde rekabet gücünün belirlenmesinde “açıklanmış karşılaştırılmalı üstünlüğü” ölçmede yaygın olarak kullanılan Balassa ve Vollrath indekslerinin yanı sıra ithalat sızma oranı, dış rekabete açıklık, ihracat/ithalat oranı, net ihracat oranı ve uzmanlaşma katsayısından yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, Türkiye’nin kabuklu badem ticaretinde rekabet gücü olmadığı iç badem ticaretinde ise oldukça zayıf ve kırılgan bir rekabet gücünün olduğu belirlenmiştir. Dünya kabuklu ve iç badem ticaretinde önemli bir pazar hakimiyeti olan ABD, Türkiye’nin en güçlü rakibidir. Kabuklu badem ihracatında ABD dışında öne çıkan diğer ülkeler; Çin, Avustralya ve BAE iken, iç badem ihracatında; İspanya, Avustralya ve BAE öne çıkmaktadır. Ayrıca, badem üretim miktarı oldukça düşük olan BAE’nin ithalata bağlı olarak ihracat yaptığı belirlenmiştir. Badem dış ticaretinde ithalatçı konumda olan Türkiye, elverişli iklimiyle ve özellikle son yıllardaki tesis çalışmalarıyla badem üretimi ve ticaretinde önemli bir potansiyele sahiptir. Türkiye’nin badem ticaretinde sürdürülebilir bir rekabet gücüne ulaşılabilmesi için üretim ve verimliliğin artırılmasına yönelik etkin yatırım, araştırma-geliştirme ve destekleme politikalarının uygulanması gerektiği değerlendirilmektedir.
Keywords : Açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük, Badem, Rekabet gücü, Türkiye